ΣΤΗ ΜΕΣΑΡΑ Ο ΝΙΚΟΣ ΜΑΥΡΟΥΔΑΚΗΣ ΦΕΡΝΕΙ ΤΟ «ΑΓΡΙΟΧΟΡΤΟ ΠΟΛΥΤΕΛΕΙΑΣ» ΣΤΟ ΠΙΑΤΟ ΜΑΣ
Αρρηκτα συνδεδεμένο με τη ζωή στην Κρήτη το σταμναγκάθι (κιχώριον το ακανθώδες) ή αλλιώς «πριονωτό ραδίκι», ένα είδος άγριου ραδικιού.
Ο Νίκος Μαυρουδάκης περιποιείται τα μικρά σταμναγκάθια Η συλλογή του είναι ιδιαίτερα δύσκολη, αφού φυτρώνει σε δυσπρόσιτες πλαγιές του Ομαλού και απόκρημνα παράλια του νησιού. Η ιστορία λέει πως κατά τη μεταφορά του νερού διάφορα ζωύφια πάσχιζαν να δροσιστούν από πήλινες στάμνες, αλλά το σταμναγκάθι έμπαινε μπροστά στο καπάκι, ώστε να εμποδίζει ανεπιθύμητους επισκέπτες, κι έτσι πήρε τ’ όνομά του.
Ο Νίκος Μαυρουδάκης, όσο θυμάται τον εαυτό του, βοηθούσε τους γονείς του στα κηπευτικά και σήμερα είναι από τους πρωτοπόρους παραγωγούς στη Μεσαρά Ηρακλείου Κρήτης, που τολμά να πραγματοποιήσει το όνειρό του: να καλλιεργήσει σταμναγκάθι. Σήμερα, παρά τις δυσκολίες, αισθάνεται τη μαγεία της δημιουργίας.
Στα 37 του χρόνια, με συμπαραστάτη τη σύζυγό του, Εφη, σε μια έκταση 30 στρεμμάτων, στο χωριό του, στον Πλάτανο Καινούργιου Μεσαράς Ηρακλείου Κρήτης, πασχίζει με την υπόλοιπη ομάδα συνεργατών της CRETAN GAIA, που δραστηριοποιούνται σε άλλο κομμάτι της παραγωγής, ώστε το σταμναγκάθι να βρει τη θέση που του ταιριάζει στο ελληνικό -και γιατί όχι κάποια στιγμή- και στο διεθνές τραπέζι.
Πριν από ενάμιση χρόνο απλά ήταν στη φαντασία του, και παρ’ ότι υπήρχαν δεύτερες σκέψεις, με τη βοήθεια ενός φίλου και συνεργάτη, το τόλμησε. Ούτως ή άλλως, η σχέση του με την παραγωγή είναι διαρκής και αδιάλειπτη. Τα τελευταία 4 χρόνια διατηρεί με την εταιρεία και σύγχρονο θερμοκήπιο, 6 στρεμμάτων. Στην αρχή καλλιεργούσε τομάτα, τώρα ασχολείται κυρίως στην παραγωγή μελιτζάνας (φλάσκας), η οποία απορροφάται συνήθως στην Αθήνα και την Κρήτη.
Η ιστορία με το σταμναγκάθι, που χιλιάδες χρόνια χρησιμοποιούνταν όχι μόνο ως «αγριόχορτο πολυτελείας» αλλά και ως φαρμακευτικό φυτό για το σάκχαρο, είναι κάτι διαφορετικό.
Το πρώτο στοίχημα που έπρεπε να κερδηθεί ήταν αυτό του σπόρου που πρέπει να χρησιμοποιηθεί. Βοήθησε κάποιος από τη Μεσαρά, που διατηρούσε σπόρους από τον Ομαλό, και κάπως έτσι έγινε η αρχή.
Με σημαντική δουλειά πάνω σε σπορόφυτα και από τις αρχές Νοεμβρίου, που έγινε η φύτευση, πήραν 2,5 μήνες μετά την πρώτη συγκομιδή. Μια ομάδα 20-25 ατόμων συνεργάζεται μαζί τους, ενώ σημαντική είναι η συμβολή του γεωπόνου Νίκου Μουτεβελή, ώστε να περάσουν από τη θεωρία στην πράξη. Συγκομιδή έγινε τον Φλεβάρη και ήδη προγραμματίζουν για την επόμενη χρονιά 1.300.000 φυτά.
Η επένδυση για το σταμναγκάθι, λέει, κόστισε 500.000 ευρώ, ενώ το θερμοκήπιο έγινε μέσω ΕΣΠΑ, το 2010, με 168.000 ευρώ. Σήμερα ολόκληρη η επένδυση κοστίζει γύρω στο 1 εκατομμύριο ευρώ, ενώ μέσα στην επόμενη πενταετία πιστεύει πως θα γίνει απόσβεση. Η τιμή σταμναγκαθιού στη λιανική αγορά κυμαίνεται από 5 έως 8 ευρώ, γίνεται προσπάθεια και για μεταποίηση σε τουρσί, ενώ υπάρχουν κι άλλες σκέψεις για το μέλλον.
