Πρώτες μέρες του 2018. πυκνός ο χρόνος που πέρασε 2017, σε καθημερινά γεγονότα. Δεν ξέρουμε πόσο θα τα ανταμείψει η Ιστορία. Γιατί δεν γνωρίζουμε τα μελλούμενα. Ούτε τις υπόγειες διαδρομές γεγονότων και καταστάσεων που βιώσαμε. Νέες λέξεις αποκτήσαμε: Ή και εντυπώσαμε, πιο βαθιά, τις πρόσφατες. «Πρωτογενή πλεονάσματα»! «Κοινωνικά μερίσματα» ! «Προαπαιτούμενα», που άλλοτε αυξάνονται και άλλοτε σβήνονται ή τα σβήνουν από την οθόνη της προσωπικής ή συλλογικής καθημερινότητας. Λέξεις που μπορεί να χαθούν.
Έψαξα… αναζήτησα κάτι δικό μας. Που να ξεπερνά τα σύνορά μας. Και τα σημερινά μας όρια. Και το βρήκα σ’ ένα έργο του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου. Του «El Greco»! Του μεγάλου και διαχρονικού Έλληνα! Που το σπάνιο ταλέντο του, από τα πρώτα χρόνια του, ξεχώρισε στην Αναγεννησιακή Κρήτη «μετανάστευση» στην Ιταλία, πρώτα, και μετά στην Ισπανία. Σήμερα, ανήκει σε ολόκληρο τον Κόσμο. Ένας από τους πέντε μεγαλοφυείς της ζωγραφικής!
Την «Προσκύνηση των Μάγων» την ξεκίνησε στα πρώτα χρόνια της καλλιτεχνικής δημιουργίας του στην Κρήτη. δεν την πούλησε ποτέ! Την κουβαλούσε στη συναρπαστική περιπέτεια της ζωής του. Και την ολοκλήρωσε στα τελευταία χρόνια του. Τη φύλαγε για τον οικογενειακό τάφο, στο Τολέδο!
Ο πίνακας έχει πλούσια χρώματα. Τα πιο πολλά απ’ τα Βυζαντινά. Η Παναγία κάθεται στα σκαλοπάτια ενός κλασσικού μισογκρεμισμένου ναού. Δεν υπάρχει το βυζαντινό σπήλαιο και φάτνη. Προφανώς, ο ναός συμβολίζει το παλαιό! Και το Θείο βρέφος το «νέο». Και τα δώρα των Μάγων – των σοφών της εποχής εκείνης – συμβολίζουν την Αγάπη, που θα διδάσκει και θα απολαμβάνει ο ίδιος ο Χριστός, το «βασιλικό» κύρος του Χριστού ανάμεσα στους χριστιανούς, τη δραματική επίγεια πορεία και το τέλος του.
Αυτός ήτανε ο Δημήνικος Θεοτοκόπουλος. Με ρίζες στο Βυζάντιο των Παλαιολόγων και την Αναγεννησιακή Κρήτη. που δεν τις απαρνήθηκε ποτέ! Που τις επέβαλλε και στους Ιταλούς και στους Ισπανούς. Περήφανος και δίκαιος κι επάξια διακδικητικός. Μεγάλο κεφάλαιο της Αναγέννησης. Πρωτοπόρος και στους καιρούς μας. Φιλόσοφος – ζωγράφος και «πατέρας» καθ’ ομολογία, του Πικάσο. Και πηγή έμπνευσης για τους εξπρεσιονιστές. Ανέτρεψε τη φορά της δυναμικής στη σχέση ανθρώπων και Θεού! Επέτρεψε την «θέωση» των ανθρώπινων μορφών και προσώπων!
Καλή χρονιά! Σ’ όλους μας! Περιμένοντας και διεκδικώντας το Αληθινό και Οραματικό νέο και καινούργιο! Με Κρητική ματιά και αίσθημα! Με τον διαχρονικό και Οικουμενικό δρασκελισμό του Ελληνισμού! Ό,τι υπήρξε και σημαίνει, για μας και για τον Κόσμο όλο, ο Δομίνικος Θεοτοκόπουλος!
Καλή Χρονιά! Και Χρόνια Πολλά! Και καλά!
Αντώνης Νικ. Βγόντζας
