Ο συντοπίτης μας φιλόλογος- ιστορικός κ. Μιχ. Γεροντής σπούδασε στο Τμήμα Ιστορίας – Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Επί 30 χρόνια υπηρέτησε τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Σήμερα είναι συνταξιούχος.
Έχει δημοσιεύσει πάνω από 100 μελέτες για ιστορικά και αρχαιολογικά θέματα σε διάφορα έντυπα του τόπου μας. Διετέλεσε για δέκα χρόνια διευθυντής σύνταξης σε δύο περιοδικά. Αλλά και Υπεύθυνος του Λαογραφικού και Ιστορικού Μουσείου και της Δανειστικής Βιβλιοθήκης, έργα του πολιτιστικού συλλόγου Καλού Χωριού, που πρωτεργάτης τους υπήρξε για 32 χρόνια ως σήμερα.
Όλα αυτά τα χρόνια ασχολείται με τη μελέτη όλων των αρχαίων ελληνικών ιστορικών περιόδων και της αρχαιολογίας της μινωικής και μετα-μινωικής Κρήτης, της Ηπείρου και της Θεσσαλίας, της φυλής των Αρκάδων και του Μικρασιατικού Ελληνισμού. Καρπός των πολύχρονων ερευνών του είναι το πρώτο του βιβλίο, το «Ταξίδι στον Άγνωστο Ελληνισμό των Φυλών της Μεσογείου» (2013). Το ταξίδι φτάνει μέχρι τα ρωμαϊκά προβυζαντινά χρόνια.
Λίγους μήνες αργότερα κυκλοφόρησε το «Προβλέψτε τον καιρό σύμφωνα με τις παραδοσιακές Δρίμες», που άπτεται ενός άλλου ενδιαφέροντός του, της κρητικής λαογραφίας.
Το δεύτερο ιστορικού περιεχομένου βιβλίο του επικεντρώνεται στη βυζαντινή, βενετική και την περίοδο της τουρκοκρατίας. Ο κ. Γεροντής ξαναπιάνει το νήμα από τις τελευταίες σελίδες του «Ταξιδιού». «Οι Άγνωστες Σελίδες» αφορούν την Κρητική Ιστορία.
Όπως σημειώνει στον πρόλογό του ο κ. Γεροντής το βιβλίο «παρουσιάζει όχι τα πολύ γνωστά γεγονότα, αλλά σημαντικά στοιχεία, είτε τελείως ακατάγραφα, είτε ιστορημένα από έναν ή δύο το πολύ ιστορικούς που έζησαν τα γεγονότα» της βενετοκρατίας και της τουρκοκρατίας στην Κρήτη.
Άραβες, Βυζαντινοί και Βενετοί
Τα δύο πρώτα κεφάλαια αναφέρονται στην άλωση της Κρήτης από τους Άραβες. Μνημονεύονται σημαντικά γεγονότα της περιόδου, όπως η μεταφορά της πρωτεύουσας από τη Γόρτυνα στο Χάνδακα. Το 961 και κατόπιν εκστρατείας του Νικηφόρου Φωκά η Κρήτη γίνεται τμήμα της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Στα επόμενα κεφάλαια γίνεται εκτενής αναφορά στην αποστολή των 12 βυζαντινών αρχοντόπουλων στην Κρήτη, στα δικαιώματα και στα κτήματά τους. Παρατίθενται το σχετικό του 1182 χρυσόβουλο του Αλεξίου Β΄ Κομνηνού και άλλα νοταριακά και διοικητικά έγγραφα, διαφωτιστικά σχόλια και επεξηγήσεις.
Από το 6ο ως το 11ο κεφάλαιο ο λόγος έρχεται στους Βενετούς και στα έτη 1206- 1669. Παρουσιάζονται οι διανομές σε τοπάρχες και βιλλάνους, ανάλεκτα στοιχεία των ετών, ο μεγάλος σεισμός του 1508 και οι Βενετοί Αρμοστές και Δούκες της ίδιας περιόδου. Επίσης δύο κατάστιχα του Ιεραπετρίτη νοταρίου Ιωάννη Ολόκαλου, που συντάχτηκαν στα 1526 και οι εντυπώσεις του περιηγητή Χριστόφορου Μπουοντελμόντι, από την επίσκεψή του στην Κρήτη το 1415.
Τουρκοκρατία
Το κεφάλαιο 12 αφορά την πτώση της Κρήτης στους Οθωμανούς, το 13 την τουρκοκρατία στην Κρήτη και το 14 την Κρήτη από το 1821 ως το 1913.
Στα επόμενα κεφάλαια ο κ. Γεροντής στέκεται σε προσωπικότητες, γεγονότα και ειδικότερα θέματα της Τουρκοκρατίας στην Κρήτη. Εκτενώς αναφέρεται στο Χασάν και στον Ισμαήλ Φερίκ Πασά, στους ήρωες και στις ηρωίδες της ανατολικής Κρήτης, στους τούρκους γενίτσαρους και στους χριστιανούς χαΐνηδες, στους αγίους νεομάρτυρες Μαρία Μεθυμοπούλα και Νικηφόρο από τη Φουρνή και την Κριτσά αντίστοιχα, στις σφαγές του 1821 στο Ηράκλειο και στη Σητεία, στη δήμευση των περιουσιών των χριστιανών στην ανατολική Κρήτη, στις επαναστάσεις των ετών 1866-69, στη μάχη των Βρυσών, στην παιδεία και στη δικαιοσύνη και στα δημοτικά τραγούδια της περιόδου, στις σχέσεις Κρητών και Οθωμανών και παραθέτει έξι τουρκικά έγγραφα του Τουρκικού Αρχείου Ηρακλείου.
Αντί επιλόγου
Τα δύο τελευταία κεφάλαια ολοκληρώνουν την ιστορική περιπλάνηση στην Κρήτη. Ο τελευταίος σταθμός είναι η περίοδος της Κρητικής Πολιτείας και η ένωση με την Ελλάδα. Ακολουθούν «Ανάλεκτα- Συμπληρώσεις σε διάφορα θέματα της νεότερης ιστορίας της Κρήτης».
Το βιβλίο κλείνουν το αντί επιλόγου άρθρο του Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου «Όταν συλλογιέμαι την Κρήτη», πλούσιο φωτογραφικό υλικό, η βιβλιογραφία, οι πηγές και τα βοηθήματα.
Ο κ. Γεροντής με εφαλτήριο και φόντο την επίσημη ιστορία τοποθετεί την Κρήτη στο επίκεντρο της μελέτης του και αναδεικνύει άγνωστα και κατόπιν κοπιαστικής έρευνας στοιχεία των περιόδων της βενετοκρατίας και της τουρκοκρατίας. Αλλά και εστιάζει στην τοπική ιστορία και στις περιοχές του νομού Λασιθίου με ιδιαίτερες και επιμέρους αναφορές για ειδικότερα και ημιφωτισμένα ή ασαφώς και με πολλά κενά καταγεγραμμένα θέματα.
«Όσοι μπορούν να γράψουν ιστορία να μη διστάσουν να γράψουν για το ένδοξο και σημαντικό παρελθόν, που έζησαν οι πρόγονοί μας, χωρίς δισταγμό. Καθήκον εθνικό είναι για οποιονδήποτε μελετητή- ερευνητή να το πράξει. Θα προσφέρει τη γνώση για τις μελλούμενες των Ελλήνων», προτρέπει ο κ. Γεροντής. Αλλά και αποκαλύπτει τα κίνητρά του και το δεσμό παρελθόντος – μέλλοντος δια μέσου της ιστορικής γνώσης.
Ελπίδα Γρηγοράκη
* Δημοσιεύθηκε στην καθημερινή εφημερίδα ΑΝΑΤΟΛΗ του Ν. Λασιθίου στις 7 Μαρτίου 2014.
Πρόσθετα στοιχεία:
– Το έργο “Άγνωστες Σελίδες από την Κρητική Βενετοκρατία και Τουρκοκρατία” διακινείται με τιμή 14€.
– Ταξίδι στον Άγνωστο Ελληνισμό των φυλών της Μεσογείου. (Έκδοση 2013)
Έργο 572 σελίδων για τις καταγωγές των Ελλήνων, από το 12000 π.Χ. ως τα χρόνια του Χριστού. Περιέχει πλήθος από άγνωστα ντοκουμέντα, που μαγεύουν και συγκινούν τον αναγνώστη. Υποψήφιο για βράβευση από την Ακαδημία Αθηνών. Τέτοιο ερευνητικό έργο αξίζει όλοι να το μελετήσουμε και να το φυλάξουμε για τα παιδιά μας. Η τιμή του μειωμένη κατά 50%, στα 17€. Προλάβετε τα τελευταία αντίτυπα.
Ζητήστε και τα 2 βιβλία από το βιβλιοπωλείο σας.
