Ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Χανίων και το ΤΕΕ/ΤΔΚ, παρόντες στο Δημοτικό Συμβούλιο Χανίων που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 08/02/2012, εξέφρασαν από κοινού τον προβληματισμό τους για την απευθείας ανάθεση μελετών προς το γραφείο Τειχών του ΥΠ.ΠΟ.Τ., με σκοπό την εκτέλεση έργων ανάπλασης στην Παλιά Πόλη των Χανίων. 
Τη Δευτέρα 20-02-2012 και αφού εξαντλήθηκε η προθεσμία σε αναμονή μιας συνάντησης με τους αρμόδιους φορείς, ο Σύλλογός μας προχώρησε σε νομική προσφυγή κατά της Προγραμματικής Σύμβασης που αφορά στην ανάθεση των μελετών και η οποία εγκρίθηκε από την συμπολίτευση του δημοτικού συμβουλίου Χανίων κατά πλειοψηφία.
Ως αρχιτέκτονες και κάτοικοι της πόλης των Χανίων, είμαστε ικανοποιημένοι να βλέπουμε να πραγματοποιούνται έργα που συμβάλλουν στη βελτίωση του (ιστορικού ή μη) δομημένου περιβάλλοντος της πόλης μας. Ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Χανίων έχει αποδείξει έμπρακτα το ενδιαφέρον και την ανησυχία του για τους δημόσιους χώρους της πόλης μας. Τόσο μέσω του καθιερωμένου πλέον φεστιβάλ “p_public”, το οποίο περιλαμβάνει διαλέξεις και δρώμενα ανοικτά σε όλους με στόχο την προβολή του δημόσιου χώρου, όσο και με ημερίδες, όπως το “celebrating public space”, που σχετίζεται με την τουριστική προβολή της πόλης αλλά και την ημερίδα με θέμα τη “συμβολή της αρχιτεκτονικής στην αναπτυξιακή προσπάθεια του δήμου Χανίων”, στην οποία παρουσιάστηκαν ολοκληρωμένες προτάσεις του Συλλόγου και του ΤΕΕ/ΤΔΚ για το σύνολο της πόλης των Χανίων. Επιπλέον και λόγω επαγγελματικής ευθύνης, είμαστε από τους φορείς εκείνους, που έχουν την υποχρέωση να ενημερώνουν τους Χανιώτες για όσα συμβαίνουν ή πρόκειται να συμβούν στην πόλη τους.
Χρονικό:
● Στις 16-11-2011, ανακοινώθηκε η σύναψη Προγραμματικής Σύμβασης, μεταξύ του Δήμου Χανίων – Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου και του Υπουργείου Πολιτισμού & Τουρισμού – Ταμείο Διαχείρισης Πιστώσεων, για την Εκτέλεση Αρχαιολογικών Έργων, με αντικείμενο την εκπόνηση συνολικά 10 μελετών, που αφορούν περιοχές γύρω από τις οχυρώσεις της Παλιάς Πόλης των Χανίων, συνολικού προϋπολογισμού 99.000€.
● Στις 8-2-2012, τρεις μήνες μετά την ανακοίνωση και παρά τις τεκμηριωμένες ενστάσεις ως προς τη νομιμότητα της, τόσο του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Χανίων, όσο και του ΤΕΕ/ΤΔΚ, το Δημοτικό Συμβούλιο ενέκρινε την υπογραφή της Σύμβασης, η οποία τελικά συμπεριλαμβάνει τις 6 από τις αρχικά 10 μελέτες, συνολικού προϋπολογισμού 84.000 ευρώ), παρ’ ότι όλες οι παρατάξεις της αντιπολίτευσης είτε απείχαν, είτε το καταψήφισαν. Οι ενστάσεις κρίθηκαν εύλογες, αλλά έγινε ‘έκκληση’ να ψηφιστεί η σύναψη της Σύμβασης, καθώς θεωρήθηκε ότι το θέμα ήταν ‘επείγον’.
Επί της ουσίας όμως, ανάμεσα στις μελέτες που μαζικά ανατίθενται στο γραφείο Τειχών, συμπεριλαμβάνονται κομβικά σημεία της πόλης των Χανίων. Σημεία, τα οποία θα μπορούσαν να αποτελέσουν πόλο έλξης και σύγχρονα τοπόσημα για την πόλη μας, όπως: η ανάπλαση του κοινόχρηστου χώρου που δημιουργήθηκε ανατολικά του Γιαλι Τζαμισί (στην καρδιά του ενετικού λιμανιού, σήμα κατατεθέν της πόλης των Χανίων), η ανάπλαση και ανάδειξη του χώρου της πισίνας του πρώην Ξενία (χαρακτηριστικό δείγμα μοντερνισμού της εποχής), με ό,τι αυτή συνεπάγεται για το κέντρο του παραλιακού μετώπου των Χανίων, την είσοδο του ενετικού λιμανιού και την σύνδεση του ενετικού λιμανιού με το λιμανάκι της Νέας Χώρας, καθώς και οι επεμβάσεις στο χώρο των Ενετικών Οχυρώσεων, είτε αφορούν χώρο οργανωμένου πρασίνου, είτε υπαίθριο θέατρο, είτε στην κατασκευή γέφυρας.
Για τα έργα αυτά, ο αρμόδιος Αντιδήμαρχος κατά τη διάρκεια του δημοτικού συμβουλίου της 4/2/2012, ανέφερε ότι πρόκειται για απλές πλακοστρώσεις, για έργα προσωρινά και όχι αρχιτεκτονικού χαρακτήρα. Ακόμα και αν αυτό είναι αλήθεια, έπρεπε να ακολουθηθεί η διαδικασία, όπως αυτή ρητά προβλέπεται από την υπ’ αρ. 26804 Υπουργική Απόφαση. Συγκεκριμένα, τα έργα αυτά θα έπρεπε να χαρακτηριστούν ως μη αξιόλογα, με απόφαση του Περιφερειακού Σ.Χ.Ο.Π.
Η ένσταση μας, δεν έγκειται μόνο στην νομιμότητα αλλά και στην ουσία των διαδικασιών που ακολουθήθηκαν από τη δημοτική αρχή. Για διάστημα τριών μηνών, ο Δήμος σε συνεργασία με το γραφείο Τειχών κωλυσιεργούσαν, προκειμένου να φτάσουν σήμερα, να έχουν ως μοναδικό επιχείρημα την έλλειψη χρόνου, και να επιλέγονται για αυτή την πόλη ξανά, προσωρινές και ατελείς παρεμβάσεις. Ένας αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για σχέδια ιδεών, θα ήταν εφικτός ακόμα και στο τρίμηνο που μεσολάβησε, μεταξύ της ανακοίνωσης και της έγκρισης από το δημοτικό συμβούλιο. Το κόστος δε, ιδιαίτερα για ένα αρχιτεκτονικό διαγωνισμό σχεδίων ιδεών, είναι πολύ μικρό εν συγκρίσει με τα οφέλη, αλλά και τα κοστολόγια άλλων αναθέσεων του δήμου για μελετητικά έργα.
Σε καμία περίπτωση δεν αναστέλλουμε την εφαρμογή μελετών που έχουν ήδη γίνει, αλλά ούτε και της πλειοψηφίας των δευτερευόντων μελετών που αναφέρονται στην Προγραμματική Σύμβαση, εφόσον κριθούν ως τέτοιες από το αρμόδιο όργανο του ΥΠ.ΠΟ.Τ ή του Δήμου Χανίων. Παράλληλα όμως, δεν μπορούμε να αγνοούμε και να στερούμε από την πόλη μας τα αδιαφιλονίκητα οφέλη των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών, οφέλη τα οποία έχουν αντιληφθεί και αξιοποιούν χρόνια τώρα πόλεις όπως το γειτονικό μας Ηράκλειο (το οποίο εμφανίζει πολλαπλάσια απορρόφηση σε ΕΣΠΑ από ότι τα Χανιά) και όχι μόνο. Οι αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί προσφέρουν πληθώρα πρωτοποριακών λύσεων σε εξαιρετικά χαμηλό κόστος, προβολή και μάλιστα ποιοτική, της πόλης των Χανίων ως μιας πόλης με σύγχρονο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον (αρχιτεκτονικός τουρισμός), διαφάνεια στη διαδικασία παραγωγής και υλοποίησης των μελετών με παράλληλη παραγωγική κριτική από τις σχετικές ομάδες πολιτών στο στάδιο της μελέτης και όχι μετά την υλοποίηση.
Πρόταση:
Έχουμε ήδη προτείνει στους αρμόδιους φορείς μια διαδικασία, η οποία, ούτε θα αυξήσει το κόστος των μελετών, ούτε θα καθυστερήσει τα έργα ουσιαστικά.
Συγκεκριμένα:
○ Αξιολόγηση των αντικειμένων των μελετών από τα αρμόδια όργανα.
○ Προκήρυξη διαγωνισμού, τουλάχιστον σε επίπεδο σχεδίων ιδεών, μόνο για τις μελέτες που αφορούν τα σημαντικότερα έργα και στη συνέχεια, επιλογή των επικρατέστερων από διεπιστημονική επιτροπή που θα στελεχώνεται από τους αρμόδιους φορείς.
○ Έκθεση των προτάσεων στο κοινό και δημόσια συζήτηση.
○ Οι υπόλοιπες μελέτες, μπορούν να γίνουν από τις Υπηρεσίες του Δήμου, με την επίβλεψη των αρμοδίων εφορειών του ΥΠ.ΠΟ.Τ., σε συνδυασμό με την πρόσληψη των απαραίτητων εξειδικευμένων συμβασιούχων και τα συναφή πλεονεκτήματα για την ντόπια αγορά.
Η οικονομική επιβάρυνση όλης της παραπάνω διαδικασίας, είναι μηδαμινή, δεδομένου ότι αναφερόμαστε πλέον, σαφώς σε λύσεις μακροπρόθεσμες με πολλαπλά οφέλη. Μέσω της διαδικασίας αυτής, προσφέρεται η δυνατότητα για περισσότερη δημοκρατία και αξιοκρατία στην ανάθεση μελετών, ενώ παράλληλα εξασφαλίζεται η αρτιότητα του τελικού αποτελέσματος, χωρίς να σπαταλώνται πολύτιμοι πόροι και χρόνος.
Πάγια θέση του συλλόγου είναι ο στρατηγικός σχεδιασμός με ορίζοντα τουλάχιστον 20ετίας για την ανάπτυξη του δήμου μας με τη συμμετοχή όλων των φορέων που ενδιαφέρονται να συμμετέχουν με πλήρη διαφάνεια και ανοιχτές διαδικασίες.
