Στις 40 μέρες από το θάνατό του
Τα παρακάτω εκφωνήθηκαν από τον Λευτέρη Γεωργουδάκη εκ μέρους των αντιστασιακών για το Γιάννη Λιονάκη στις 40 μέρες από το θάνατό του.
Αγαπητοί φίλοι και συμπολίτες,
Σήμερα βρισκόμεθα εδώ, για να εκδηλώσουμε τη λύπη, την αγάπη και την εκτίμηση και εις τη μνήμη των δύο εκλιπόντων συγγενών και φίλων, του νεαρού Γιάννη Χειλαδάκη που τόσο νέος και απροσδόκητα έφυγε από την ζωή και που τόσο πόνο και πίκρα άφησε στους γονείς του, σε συγγενείς, χωριανούς και φίλους. Και του φίλου και συμπολίτη μας Γιάννη Λιονή. Και για μεν τον πρώτο τον Γιάννη Χειλαδάκη θα επαναλάβω αυτό που έλεγαν οι πρόγονοί μας «αν οι Θεοί φιλούσι, αποθνήσκει νέος». Και θα ευχηθώ, να βρουν τη δύναμη οι γονείς του και συγγενείς, να σηκώσουν το βάρος της απώλειας του γιού και αγαπημένου αδελφού.
Όσο για τον Γιάννη Λιονή, ήλθαμε ν’ αποτίσωμε φόρο τιμής, όχι μόνο στην Μνήμη του αλλά και να υποκλιθούμε με σεβασμό στην Αρετή των Αρετών, που είχε ο Γιάννης. «Στην Ανδρεία και παλικαριά του». Ανδρεία και παλικαριά έμφυτη Αρετή, για κάθε ανδρειωμένο, και το πιο ακριβό στολίδι κάθε ανδρός. Την οποία παλικαριά είχε κληρονομήσει από τους Ακρίτες των Γαβάλων που την κουβάλησαν έως εδώ πριν 800 τόσα χρόνια και που έσμιξε με την ανδρεία και παλικαριά της Κρήτης. Κληρονομιά από διπλή Σπορά – Γι’ αυτό η Ανδρειά και παλικαριά του Γιάννη Λιονή, ξεχωρίζει από την παλικαριά των άλλων ηρώων. Ανδρειά και παλικαριά την οποία εχρησιμοποίησε σε όλη του τη ζωή, υπερασπίζοντας τις ιδέες του, τη λευτεριά και ανεξαρτησία της πατρίδας, την ευημερία της κοινωνίας και τέλος υπερασπίζοντας την ίδια τη ζωή του. Όλα αυτά τα υπερασπίσθηκε όχι μόνο με τα όπλα, αλλά εξίσου καλά με τις γνώσεις του και την πένα του. Ξεκίνησε πρώτα ενάντια στη Δικτατορία του Μεταξά. Συνέχεια στην κατοχή, ενάντια στους Ιταλογερμανούς. Εβοήθησε και απελευθέρωσε Ιταλούς δημοκράτες – δραπέτες – ελευθερωτής Ρώσων αιχμαλώτων οδηγόντας τους στα ελεύθερα βουνά μας. Διώκτης προδοτών και δοσίλογων και πολέμιος του Αγγλικού Ιμπεριαλισμού και των συνεργατών τους. Ήλθε αντιμέτωπος και συγκρούσθηκε με τις ορδές των παρακρατικών και με τις τότε κυβερνήσεις του ελληνικού κράτους. Που είχαν δόγμα και το διακήρυτταν για τους ΕΑΜοσλάβους: «Που θέλετε να πεθάνετε; Στα Μπουντρούμια της Ασφάλειας; Στην Μακρόνησο; Ή στα βουνά και τα λαγκάδια;» Ο Γιάννης στο δόγμα αυτό, προτίμησε να διαλέξει το δεύτερο. Να πεθάνει αποκηρυγμένος σε κάποιο βουνό, σε κάποια πλαγιά ή σπηλιά, λεύτερος Χαΐνης – Λεύτερος αντάρτης παρά δέσμιος και με τα απάνθρωπα βασανιστήρια.
Τύχη αγαθή δεν εσυμβήκε ούτε το ένα, ούτε το άλλο. Ο Λιονής επέζησε, για να συνεχίσει τον αγώνα του έως προ ολίγων ημερών. Από το 1936 έως προχθές στο στρατόπεδο της Δημοκρατίας. Μαχητής πιστός, και ασυμβίβαστος. Ουδέποτε έκαμε κακή χρήση όταν είχε την δύναμη των όπλων ή της ατομικής του παλικαριάς.
Φέρθηκε στους αντίπαλούς του με σύνεση και γενναιοψυχία όταν έπρεπε ή έκρινε ή το απαιτούσαν οι περιστάσεις εφείσθη της ζωής των. Παραδείγματα πολλά. Θ’ αναφέρω ένα: Απότρεψε με την δύναμιν των χωριών του και των λόγων του συγχρόνων από βέβαιο σκοτωμό του «Γερμανο-μαθή» επισκόπου στο χωριό Νιο Χωριό – Αγαθάγγελου Ξηρουχάκη από το δίκαιο μένος του καπετάν Χειμώνα…
Για τον Γιάννη, πολλοί θα πουν ότι είχε τύχη, άλλοι ότι οι Μοίρες είχαν προδιαγράψει την μακροβιότητά του, μα και το καθαρό μυαλό του, μέχρι την τελευταία του πνοή. Παρά τις δύσκολες συνθήκες ζωής επί 40 και πλέον χρόνια, που κάθε μερόνυκτο ο θάνατός του είχε καρτέρι σε κάθε του κίνηση ή και τόπο παραμονής του, έως το χρόνο της φυγής του στο εξωτερικό – εγώ πιστεύω η «Θεία Πρόνοια» η οποία εμερίμνησε για να βγει αλώβητος από την αιματοβαμμένη εκείνη εποχή για να μαρτυρήσει την αλήθεια, για να γράψει όσα πρόφθασε να γράψει για όσα έζησε ή έκαμε με γνώμονα πάντα την αλήθεια, όπως απαιτεί η Ιστορία. Και χάριν σε όσα πρόφθασε να διηγηθεί ή να γράψει, να κόψει την όρεξη των πλαστογράφων να παραχαράσσουν τα γεγονότα ή και να τα αποσιωπούν, της εποχής του για την Ιστορία του τόπου του και του Νομού Χανίων. Τον Γιάννη ποτέ δεν τον συγκίνησαν τα αξιώματα εις το κόμμα. Απεναντίας το κόμμα τον έκρινε ικανό και του ανέθεσε την υπευθυνότητα των δύο επαρχιών, Αποκορώνου και Σφακίων.
Και μάλιστα στο πιο δύσκολο τομέα – την χρονική περίοδο της κατοχής… έως το 1948… Το 1956 έρχεται η εντολή του κόμματος. Να παραδώσουν τα όπλα ή να φύγουν στο εξωτερικό – η μικρή ομάδα του Δημοκρατικού Στρατού του Νομού Χανίων. Από την ομάδα οι 6 συμφωνούν να φύγουν. Έτσι ο Γιάννης αρχίζει να οργανώνει την φυγή. Και το 1962 πραγματοποιεί τη φυγή του και των συντρόφων του στη Σοβιετική Ένωση. Εκεί σπουδάζει μα και εργάζεται συγχρόνως, εργάζεται με ζήλο, με υπευθυνότητα και με τις γνώσεις που απέκτησε από το Πανεπιστήμιο διακρίνεται, τον προσέχουν οι υπεύθυνοι και ιθύνοντας, τον αξιολογούν και του προτείνουν διευθυντική θέση στο μεγάλο εργοτάξιο όπου εργαζόταν. Με τον όρο – προϋπόθεση να πάρει την Ρώσικη υπηκοότητα.
Ο Γιάννης αρνείται την διευθυντική καρέκλα. Ο Νόστος της επιστροφής εις την πατρίδα του την Μητρίδα όπως την αποκαλούσαν οι πρόγονοί του, την αγάπη του αυτή – δεν την αντάλλαξε με τίποτε. Δεν άργησε να ‘ρθει σε ρήξη με τους ισχυρούς του κόμματος.. εκεί πέρα… κακοπάθησε, ταλαιπωρήθηκε, όμως δεν υπέκυψε. Και ούτε μετάνιωσε. Και αυτή τη φορά ο Γιάννης εβγήκε νικητής. Και πάλι θα επαναλάβω: Θεία Πρόνοια επέστρεψε σώος και αβλαβής εις την γενέτειρά του.
Αλήθεια, ποιος από μας σκέφτηκε έστω νοερά τη ζωή του Λιονή και των άλλων… στα τόσα χρόνια της καταδίωξης, αποκήρυξης και επικήρυξις του, να διαβαίνει τα βουνά και τα λαγκάδια από τον Άγιο Δίκαιο της Κισσάμου έως τις Αλικαμπιώτικες Μαδάρες και από την γυαλιά της Δραπανοκεφάλας έως τις κορφές του Σπαθιού και του Αγίου Πνεύματος, να πέφτει σ’ αμέτρητες ενέδρες και με τα δύο του μάτια λαβωμένα από την πάθηση του καταρράκτη τόσο πολύ – ώστε να μη μπορεί να διακρίνει στα τρία μέτρα αν ένας άνθρωπος είναι άνδρας ή γυναίκα – και να βγαίνει νικητής όσες φορές έπεφτε στις ενέδρες των καρατόμων που με τόση δίψα κυνηγούσαν – και ποθούσαν την επικήρυξη και το αίμα.
Η ζωή του Γιάννη Λιονή δεν χωρεί σ’ έναν επικήδειο λόγο. Θα χρειασθούν εκατοντάδες σελίδες για να τον σκιαγραφήσουν, να τον περιγράψουν, μα και να του κάμουν το πορτρέτο, να τον κρίνουν και συγκρίνουν και να τον χαρακτηρίσουν σαν άνθρωπο και αγωνιστή.
Γιατί ο Γιάννης είναι ένα σύμβολο ανδρείας, ένα πρότυπο ανδρείας, άξιος προς μίμηση. Και τούτο γιατί ο Γιάννης δεν έγινε ανδρείος από ένα περιστατικό ή κατά σύμπτωση ή εκ περιστάσεως. Ήταν γεννημένος, προικισμένος από τη φύση. Και γιατί την ανδρειά του, τη γενναιότητά του δεν την γαμάρισε σε τιποτένια πράγματα. Και δεν υπήρξε ποτέ μικρόψυχος. Υπήρξε οξύνους όπως τον προίκισε η Φύση. Γρήγορος εις τις αποφάσεις του, ταχύς εις την εκτέλεση της σκέψης του και τις αποφάσεις του και που όλα αυτά συνόδευαν την τόλμη και την παληκαριά του. Μα είχε και την προνοητικότητα. Ήξερε να παραπλανεί τους διώκτες του και παρ’ όλο που έπεσε δεκάδες φορές εις τις παγίδες τους πάντα τους ξέφευγε χάριν της ψυχραιμίας του. Ακόμη ξεγελούσε τα «αστυνομικά σκυλιά» αχρηστεύοντας την όσφρησή τους, παρ’ όλο που είχαν κάμποσες φορές πλησιάσει ένα και δύο μέτρα. Κανόνας γι’ αυτόν απ’ όπου διάβαινε φρόντιζε να μην αφήνει τα ίχνη του. Πολλές φορές χάρην του Λιονή επέζησαν και οι άλλοι σύντροφοί του. Για όλα αυτά ο Γιάννης θα μείνει παράδειγμα μεγάλο, για τους χωριανούς του, για τους συνεπαρχιώτες του και γιατί όχι σαν πρότυπο ανδρείας και αγωνιστού της Κρήτης; Τιμή για το χωριό τούτο το Γαβαλοχώρι, για την επαρχία μας, για την Κρήτη ο Λιονής για τους αγώνες του. Μα θα ήτο παράλειψη να μην αναφέρω τα ίδια και για τ’ αδέλφια του, προπαντός τον υπέροχο αγωνιστή Νίκο – αγωνιστή και πολέμαρχος στην κατοχή – και τον Κωνσταντή που για χάρη του αδελφού του Γιάννη σήκωσε κι αυτός άρματα.
Τελειώνοντας θα υπενθυμίσω ότι, ότι γεννιέται είναι από τη φύση δεδομένο να πεθάνει. Ο Γιάννης ευτύχησε να περάσει τα 92 χρόνια. Ήλθε το αναμενόμενο. Λυπούμεθα για το κενό που άφησε και που δύσκολα αναπληρώνεται. Όμως δε μας ταιριάζουν δάκρυα και θρήνοι για τον βιολογικό θάνατο του Λιονή. Από μας που τον γνωρίσαμε και που λίγο πολύ τον ζήσαμε. Σε μας ταιριάζει να τον έχομε παράδειγμα στη ζωή μας, και προ παντός τώρα που η πατρίδα μας καταπροδομένη και εξευτελισμένη από τους ντόπιους, τους γασμούλους και ξένους να μιμηθούμε τον Λιονή στους Αγώνες του και στην παλικαριά του. Φίλτατε Γιάννη!! Ας είναι ελαφρύ το χώμα της μάννας Γης που θα σ’ αγκαλιάζει στην αιωνιότητα. Και να ξέρεις ότι οι Μαδάρες, τα λαγγάδια, τα χωριά της ρίζας και τ’ Αποκορώνου, οι ρουγές, οι τόποι γύρω από τον Περιστερέ και όπου αλλού περπατήσει, θα συγοψιθυρίζουν σε ντόπιους και περαστικούς στους αιώνες, το πέρασμα ενός αρχιχαΐνη του 20ου αιώνα – Αντάρτη του Δημοκρατικού Στρατού του Γιάννη του Λιονή από το Γαβαλοχώρι του Αποκορώνου. Τιμή και πρεπειά της ΕΑΜικής Αντίστασης και Δημοκρατικών Αγώνων.
