Είναι ωραίο το Καστέλι. Επιλέγοντάς το για πολυήμερες ή ολιγοήμερες διακοπές μπορείς να κάνεις πολλούς συνδυασμούς ούτως ώστε να μην πλήξεις λεπτό. Ήταν ο τόπος διακοπών των παιδικών μας χρόνων. Μετά πέθανε ο παππούς, πέθανε η γιαγιά, πέθανε η μαμά, και έτσι του «παππού μας το χωριό» όπως το λέγαμε παιδιά, ήταν άδειο χωρίς αυτούς. Το ξεχάσαμε λοιπόν γιατί μας πονούσαν οι μνήμες. Για πολλά χρόνια!
Και το ξανανακαλύψαμε αλλαγμένο αλλά πάντα ωραίο. Με τις ωραίες παραλίες του, η παραλία του Τελωνείου, της Πλάκας, Μαύρου Μώλου, του Άι Γιάννη του Ντάμιαλη, οι παραλίες στα Βιγλιά. Όλες ωραίες αλλά ειδικά στα Βιγλιά λίγο πιο αριστερά απ’ το λιμάνι, είναι ένα όνειρο. Πεντακάθαρες, κρυστάλλινα νερά, ωραία δωμάτια για μικρές ή μεγάλες αποδράσεις.
Αλλά και τα ξενοδοχεία στην παραλία του Τελωνείου είναι πολύ ακριβά. Λίγο μόνο εκεί στην συγκεκριμένη περιοχή να προσέξουν την ηχορύπανση για το καλό του τουρισμού τους. Η παραλία όμως είναι διαμορφωμένη αποκλειστικά σε πεζόδρομο με ωραίες καφετέριες και ταβέρνες, θυμίζει λίγο Κουμ – Καπί. Λιγότερο κάπως κοσμικό περισσότερο ήσυχο. Είναι καλή η ταβέρνα του Παπαδάκη. Ευγενικοί, εξυπηρετικοί, ζεστοί αλλά και διακριτικοί οι ιδιοκτήτες της. Ακριβές απέναντι απ’ την ταβέρνα είναι το ξενοδοχείο του όπου τα βορινά μπαλκόνια του έχουν υπέροχη θέα. Από ‘κει θαυμάσαμε την Πανσέληνο καθώς έβγαινε πάνω απ’ το βουνό.
Αλλά και η ταβέρνα Κελάρι είναι καταπληκτική με Κισαμίτικη κουζίνα γνήσια. Εκτός των φρέσκων θαλασσινών έχει ωραία πιάτα όπως τα φτιάχναν στα σπίτια τους παλιά. Όπως πατάτες γιαχνί μ’ αυγά και κολοκύθια, χοχλιοί με χόντρο, σουπιές με μάραθο και ελιές, λαδοτύρι γνήσιο, όχι γραβιέρα ή φέτα στο λάδι, αλλά λαδοτύρι.
Ζιλοκούμπι, μας το σύστησε μόνος του. Και βέβαια το ξέραμε απ’ το κουρούπι της γιαγιάς, όπως μας το ‘δινε για κολατσιό εκείνα τα καλοκαίρια των παιδικών μας χρόνων. Μαζί μ’ αλατσολιές και παξιμάδι. Που βρήκα πολύ ωραίες αλατσολιές στον Αγροτικό Αύγουστου που αυτές τις μέρες έχουν στο Καστέλι. Αλλά όχι μόνο αλατσολιές αλλά και ‘κεινα τα καλτσούνια τα κομμένα με το μεγάλο πιάτο του φαγητού. Σκαλτσούνες τα ‘λεγα μικρή, όταν πήγαινα στο χωριό και τα ‘φτιαχνε η γιαγιά, και γελούσαν που το ‘λεγα. Και η Μυλωνοστυλιανή μ’ έπαιρνε στην ποδιά της γελώντας και με φιλούσε και μ’ έλεγε χαϊδευτικά «σκαλτσούνα μου».
Ειδικά από καλτσούνια έχουν στον Αγροτικό Αύγουστο φοβερή ποικιλία. Όλα τα είδη. Του τηγανιού, του φούρνου, της πλάκας, με χόρτα, με μάραθα, με μυζήθρα, με μαλάκα. Μπορείς ακόμα με βάση το Καστέλι να κάνεις πολύ ωραίες εκδρομές. Με το καραβάκι να πας στην Γραμπούσα και στο Μπάλο. Επίσης όταν έχει «φουρτούνα στο Γιαλό» έτσι μας το ‘λέγανε η θεία η Ελπίδα όταν ζητούσαμε νας πάει στο μπάνιο μικρά και αυτή κοπέλα τότε ανύπαντρη: Όταν λοιπόν έχει φοιρτούνα στο γιαλό έχει «μπονάτσα» στα Φαλάσαρνα που είναι πολύ κοντά απ’ το Καστέλι.
Αλλά και το Λαφονήσι είναι κοντά και το Σφηνάρι. Πολύ ωραίες εκδρομές και ωραίες διαδρομές. Μα και τα χωριουδάκια γύρω στο Καστέλι είναι υπέροχα. Τα Καλλεργιανά, τα Βαρδιανά, τα Χαρχαλιανά, ωραία χωριά ζωντανά με λουλούδια, πολλά λουλούδια, με φόντο τον Κισσαμίτικο Κάμπο και πιο πέρα την θέα της θάλασσας. Κι’ έπειτα το Δεκαπεντάυγουστο το υπέροχο πανηγύρι στο Σηρικάρι.
Μέσα σ’ ένα φαράγγι στη ρίζα ενός βουνού, ένα μεγάλο πλάτεμα με πανύψηλες Καστανιές σαν πλατάνια. Στρώνουν τραπέζια κάτω απ’ τις Καστανιές μετά τη λειτουργία και ο χορός και το γλέντι με οργανοπαίχτες Κρητικής Μουσικής κρατά όλη μέρα. Εμείς πήγαμε βραδάκι και ακόμα έπαιζαν τα όργανα και χόρευαν κοπελιές και νέοι μαυροπουκαμισάδες με στιβάνια. Που δεν τις φορούσαν για τουριστική ατραξιόν αλλά που ήταν η επίσημη ενδυμασία για τις γιορτές όπως παλιά. Δηλαδή, γνήσιοι!
Είναι ωραίο το Καστέλι! Με τα κρινάκια του πάνω στην άμμο αυτή την εποχή. Τα κρινάκια της Κρήτης. Στην αρχαιότητα η Κρήτη ήταν κατάφυτη απ’ αυτά τα κρινάκια. Όπου μ’ αυτά απεικονίζεται ο «Πρίγκηπας με τα Κρίνα» στις τοιχογραφίες της Κνωσού! Αν παρατηρήσετε τις τοιχογραφίες στην Κνωσσό είναι πράγματι αυτά τα κρινάκια. Που σώζονται μέχρι σήμερα ελάχιστα όμως. Σε λίγες περιοχές. Τα κατάστρεψε η ρύπανση και η ανοικοδόμηση.
Τώρα που λέμε για ρύπανση η δήμαρχος κα. Σκουλάκη να προσέξει την καθαριότητα σε κάποιους δρόμους έστω κι’ αν δεν είναι πολυσύχναστοι. Τι σημασία έχει; Ακόμα και σε κάποιες παραλίες που ίσως θεωρεί ασήμαντες αλλά όμως είναι πολύ γραφικές. Όπως η πρώτη παραλία μετά το λιμάνι μπροστά στο ξωκλήσι. Μετά τον Μαύρο Μώλο στην τοποθεσία Λίμνη είναι η ταβέρνα του Τζέγκα. Πολύ καλή ψαροταβέρνα, καθώς και η άλλη ταβέρνα που είναι απέναντι απ’ του Τζέγκα.
Ο τωρινός ιδιοκτήτης της οικογενειακής ταβέρνας του Τζέγκα είναι εγγονός ή δισέγγονος του Γέρο – Τζέγκα. Θυμάμαι όταν πνίγηκε! Ήμουν πολύ μικρή, όμως θυμάμαι την αναστάτωση, το σούσουρο στο Καστέλλι. «Πνίγηκε ο Τζέγκας, πνίγηκε ο Τζέγκας». Ήταν απίθανο να πνιγεί ο Τζέγκας γιατί ήταν ένα με τη θάλασσα. Την κράταγε στη χούφτα του. Την δάμαζε. Εκεί, στη Γραμπούσα ένα κύμα τον άρπαξε μέσα απ’ την βάρκα του.
Κι’ όλο το Καστέλι βούιξε: «Πνίγηκε ο γέρο… Τζέγκας». Ίσως γι’ αυτό να τελείωσε έτσι. Γιατί ήταν ένα με την θάλασσα. Κι’ αυτή τον πήρε μαζί της. Κι ο γέρο – Τζέγκας έγινε τραγούδι. Τον πρωτοτραγούδησε η Φωτούλα με την ωραία φωνή της. Την θυμάμαι και τη Φωτούλα κοπέλα. Και τη μαμά της. Τώρα αν την δω ίσως να μην είμαι σίγουρη. Τον τραγούδησε και ο Ross Daily και άλλοι. Στην Γραμπούσας τ’ ακρογιάλι είναι το τραγούδι. Ο εγγονός του, δισέγγονός του δεν ξέρω, συνεχίζει την ταβέρνα. Με πολύ καλό φαγητό. Αλλά χωρίς την Κατίνα που γέρασε.
Και που όταν είχε κέφια μας έλεγε ιστορίας και όταν δεν είχε μας έδιωχνε. Είναι ωραίο το Καστέλι. Πολύ ωραίο. Ακόμα! Πάντα!
Α.Κ.
