«Μηδένι μηδέν οφείλετε ει μη το αγαπάν αλλήλους» (Ρωμ. 13, 8)
Γράφει ο αρχιμανδρίτης ΙΓΝΑΤΙΟΣ Θ. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ, Θεολόγος – τ. Λυκειάρχης – Ακαδημαϊκός
Διαβάζοντας, και στοχαζόμενος, τα παραπάνω λόγια του αποστόλου Παύλου ήλθε στον νου και στην καρδιά μου η λυτρωτική παραβολή του Χριστού γνωστή ως «Παραβολή του καλού Σαμαρείτη». Τον Σαμαρείτη, που δείχνει την απλόχειρη αγάπη του στον άγνωστο – Ιουδαίο, στον κατά παράδοση εχθρό του δηλαδή. Πρόκειται για μια αγάπη χωρίς όρια και μια αντίσταση κατά του εβραϊκού νόμου, ο οποίος εδίδασκε «αγαπήσεις τον πλησίον σου και μισήσεις τον εχθρόν σου» (Ματθ. 5, 43 και Λευιτ. 19, 18). Και την Πεντάτευχο, στην οποίαν περιλαμβάνεται και το Λευιτικόν, την είχαν και οι Σαμαρίτες!
Η αγάπη η αληθινή σπάζει το φράγμα του νόμου και περνά στην περιοχή της χάριτος, όπως βιωματικά και αποστολικά την πραγμάτωσε ο καλός Σαμαρείτης στον εμπεσόντα στους ληστές (Λουκ. 10, 30). Μια αγάπη, το μόνο πράγμα που οφείλομε στους, όποιους, συνανθρώπους μας. Μια αγάπη, που είναι η τέλεια υπέρβασις του ΕΓΩ.
Η αυταπάρνησις στην τέλεια μορφή της και προσφορά της. Είναι η μόνη ανόρθωσις από την πρώτη και τις μεταπτώσεις του ανθρώπου. Είναι η μοναδική συντριβή της υπερτροφίας του επάρατου ΕΓΩ μας, μιας υπερτροφίας, που μας απομακρύνει από τον Θεόν και το προσφιλές πλάσμα του, τον άνθρωπον.
Όχι ψίχουλα αγάπης. Όχι τραγούδια και εορτές αγάπης. Όχι περιορισμός σε μια φιλανθρωπία της στιγμής. Όχι «φιλανθρωπία», και μάλιστα με τυμπανοκρουσίες, μόνο στις Εορτές των Χριστουγέννων και του Πάσχα! Πολλές φορές μερικές στιγμιαίες εκδηλώσεις της αγάπης μας έχουν ως σκοπόν όχι τόσο την βοήθεια προς τον άλλον, αλλά δι’ αυτής την προβολή του εαυτού μας με όλα τα ακολουθούντα γι’ αυτόν συμφέροντα…
Ο κάθε άνθρωπος γίνεται αληθινός πλησίον του άλλου, όταν τον περιβάλλει με την αγάπη του. Μια αληθινή αγάπη, που συχνά αναδύεται στα λόγια του Χριστού ως βασική εντολή μαζί με την προς τον Θεόν αγάπη «αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου εξ’ όλης της καρδίας σου και εξ όλης της ψυχής σου και εξ όλης της διανοίας σου και τον πλησίον σου ως σεαυτόν» (Λουκ. 10, 27). Και ο Χριστός πάλι, και μάλιστα κατά τον μυστικό του Δείπνο, θα μας δώσει το πετράδι της αγάπης «αγαπάτε αλλήλους, καθώς (εγώ) ηγάπησα υμάς» (Ιωάν. 15, 12).
Αυτή είναι η τέλεια αγάπη. Η αγάπη του Χριστού προς τον κάθε άνθρωπο. Προς τον κάθε άνθρωπο, την σωτηρία του οποίου θέλει και για την οποία σταυρώθηκε «ος πάντας άνθρωπος θέλει σωθήναι» (Α’ Τιμόθ. 2,4).
Η οφειλή της αγάπης προς τον πλησίον μας, μας χαρακτηρίζει ως ανθρώπους και αληθινά τέκνα του Θεού. Ως εικόνα του Θεού ο άνθρωπος, πρέπει να αποτυπώνει τα ιδιώματα του Θεού, ο οποίος είναι αγάπη «Ο Θεός αγάπη εστίν» (Α’ Ιωάν. 4,7). Και παρακάτω ο ίδιος Ευαγγελιστής, αφού περιγράφει πώς μας αγάπησε ο Θεός, θα πει «ει ούτως ο Θεός ηγάπησεν ημάς, και ημείς οφείλομεν αλλήλους αγαπάν… εάν αγαπώμεν αλλήλους, ο Θεός εν ημίν μένει και η αγάπη αυτού τετελειωμένη εστίν εν ημίν» (4,11-12).
Είμαστε λοιπόν υποχρεωμένοι να αγαπούμε όχι μόνο τον Θεόν, αλλά και τους συνανθρώπους μας. Και μάλιστα όση αγάπη κι αν δείξοεμ προς αυτούς δεν μπορεί να μετρηθεί με την αγάπη του Θεού. Άλλωστε, ο Θεός δεν μας οφείλει τίποτε. Δεν μας στερεί την αγάπη Του. Εμείς του οφείλομε. Εμείς οφείλομε αγάπη και έργα αγάπης προς τον πλησίον μας. Είμαστε συν – άνθρωποι, Συν – ταξιδιώτες, Συμ-πάσχοντες. Συγ-χαίρεοντες και συγ-καταλήγοντες στο αναπόφευκτο τέλος (θάνατος).
Όπως και να το κάνομε, είμαστε υποχρεωμένοι να αγαπούμε αλλήλους. Δεν γεννηθήκαμε απλώς για να συνυπάρχουμε (αυτό συμβαίνει και στα ζώα), αλλά και να συν – αγαπάμε. Ο μέγας Σοφοκλής θα μας τονίσει «ου τοι συνέχθειν, αλλά συμφιλείν έφυν» (δεν γεννήθηκα για να συμμετέχω στο μίσος, αλλά στην αγάπην).
Και το αποκορύφωμα της πραγματώσεως αυτής της αγάπης είναι η θυσία, όπως θα τονίσει και ο Χριστός «Μείζονα ταύτης αγάπην ουδείς έχει, ίνα τες την ψυχήν (ζωήν) αυτού θη υπέρ των φίλων αυτού» (Ιωάνν. 15,13).
Επειδή, παρ’ όλη την χριστιανική μας κουλτούρα, η κοινωνία μας εξακολουθεί, ν πολλοίς, να έχει την μορφή της ζούγκλας, δεν είναι εύκολο να φθάσομε σαν τους αγίους μας στην εφαρμογή των παραπάνω λόγων του Χριστού, είναι όμως αρκετό, θα έλεγα, και το να έχομε την διάθεση να τους ακούμε και την επιθυμία να τους εφαρμόσομε.
Αν, λοιπόν, δεν μπορέσαμε μέχρι σήμερα να φθάσομε στην αγάπη τόσο ψηλά, όπως π.χ. ο καλός Σαμαρείτης, με την ταπείνωση, την προσπάθειά μας και την αφοσιωτική αγάπη μας προς τον Θεόν, θα τα καταφέρομε. Ο απόστολος Παύλος είναι κατηγορηματικός: «Τοις αγαπώσι τον Θεόν πάντα συνεργεί εις αγαθόν» (Ρωμ. 8,28).
