Βρισκόμαστε άραγε σε μια εποχή όπου χωρίς ντοπάρισμα δεν επιτυγχάνονται τα ρεκόρ; Η απλά γίνονται λανθασμένες εκτιμήσεις ή μη εθελούσια συνταγογράφηση απαγορευμένων ουσιών ή διατροφικών συμπληρωμάτων; Τι δείχνουν τα στοιχεία για το ντόπινγκ. Πόσο κινδυνεύει ο επαγγελματικός αθλητισμός.
Του Φίλιππου Ζάχαρη
Η υπόθεση με τον ντόπινγκ έχει λάβει πολύ μεγάλες διαστάσεις. Το περιστατικό με την αθλητική ομάδα της άρσης βαρών που δεν είναι μεμονωμένο, αποδεικνύει ότι το θέμα χρήζει ιδιαίτερης σοβαρότητας και αυστηρά προσεκτικής προσέγγισης. Βρισκόμαστε στις εποχές όπου ο πρωταθλητισμός ως στόχος κατακτάται από απίστευτες επιδόσεις των αθλούμενων, που εύλογα προκαλούν πολλές και ποικίλες απορίες στους θεατές. Οι αθλούμενοι, πέρα από την σκληρή προπόνηση, σε πολλές των περιπτώσεων επιτυγχάνουν και ξεπερνούν όρια, που από ένα σημείο και μετά φαντάζουν ανυπέρβλητα. Έτσι κυκλοφορούν πολλές φήμες που κάνουν λόγο για χρήση ή κατάχρηση απαγορευμένων ουσιών, με ότι αυτό συνεπάγεται για την υγεία των αθλητών.
Είναι οι αθλητικοί χώροι, διαβλητοί από την όποια εμπορία απαγορευμένω προς χρήση ουσιών που αυξάνουν την απόδοση και βαθμιαία καταστρέφουν την υγεία των αθλητών; Ενδιαφέροντα είναι τα στοιχεία που καταγράφηκαν σε ημερίδα στην Αθήνα το 2003. Μετά το σοκ που προκλήθηκε από τα φαινόμενα ντόπινγκ στο Ποδηλατικό Γύρο της Γαλλίας του 1998, η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή αποφάσισε να ιδρύσει τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εναντίον του Ντόπινγκ (World Anti Doping Agency – WADA). Έργο του ήταν, μεταξύ άλλων, η έγκριση, τροποποίηση και επικαιροποίηση του καταλόγου των απαγορευμένων ουσιών που συνέταξε η Ιατρική Επιτροπή της ΔΟΕ, η διαπίστευση των εργαστηρίων ελέγχου και η εναρμόνιση των μεθόδων ελέγχου. Από το 1999, επί γερμανικής προεδρίας, επιδιώχθηκε τα αναβολικά να έχουν την ίδια μεταχείριση με τα ναρκωτικά.
Όμως τα φαινόμενα ντοπαρισμάτων, παρά τα όποια μέτρα, δεν σταμάτησαν σε καμία περίπτωση. Το Απρίλιο του 2003, στην Ιταλία, μετά από παραγγελία της εισαγγελίας, κατασχέθηκαν μεγάλες ποσότητες διεγερτικών, ερυθροποιητίνης, αναπτυξιακών ορμονών και αναβολικών και συνελήφθησαν εκατόν πενήντα άτομα. Σε έρευνα που διεξήχθη σε 24.000 Ιταλούς ποδοσφαιριστές που αγωνίστηκαν σε Ά , ΄Β και ΄Γ κατηγορία από το 1960 και μετά, αποκαλύφθηκε ότι το προσδόκιμο όριο ζωής των ποδοσφαιριστών ήταν μικρότερο από αυτό του μέσου πληθυσμού. Την ίδια στιγμή, από τους 400 θανάτους που προέκυψαν στο σύνολο του δείγματος, οι 70 κρίθηκαν «ύποπτοι» από τους ερευνητές καθώς επίσης και ότι οι καρκίνοι, ειδικά στο έντερο, το συκώτι και το πάγκρεας, ήταν διπλάσιοι από ότι στο γενικό πληθυσμό. Σύμφωνα με έρευνες που έγιναν, στις ΗΠΑ το 11% παιδιών 11-12 ετών έκαναν χρήση αναβολικών σε τακτική βάση. Στην Ευρώπη οι πρώτες έρευνες έδειξαν πως μεταξύ 5% και 21% των πελατών στα κέντρα αδυνατίσματος παραδέχθηκαν πως έπαιρναν τακτικά ουσίες όπως διεγερτικά, πρόσθετα τροφής, αναβολικά, ορμόνες κ.λπ., που συχνά τις έβρισκαν μέσα στα γυμναστήρια.
Σε Έκθεση που εκδόθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (1999) αναφέρονται σαν αιτίες για τη διάδοση του φαινομένου του ντόπινγκ, τα οικονομικά οφέλη που προκύπτουν από τον πρωταθλητισμό, καθώς και η ανάμιξη της πολιτικής με τον αθλητισμό. Όπως βλέπουμε λοιπόν στον αθλητισμό εμπλέκεται και η πολιτική καθώς και άλλα συμφέροντα που κάνουν τα πράγματα να φαίνονται όχι και τόσο αισιόδοξα για το μέλλον του. Σύμφωνα με άλλα, πιο πρόσφατα στοιχεία, το 5% έως 11% των αγοριών και το 0,5% έως 2,5% των κοριτσιών στις ΗΠΑ, χρησιμοποιούν αναβολικά στεροειδή. Στη χώρα μας το ποσοστό των μαθητών που κάνουν χρήση υπολογίζεται ότι φτάνει το 5%. Οι μισοί περίπου αρχίζουν τη χρήση πριν από την ηλικία των 16 ετών – η μέση ηλικία έναρξης είναι τα 14 έτη. Οι νέοι δεν γνωρίζουν τις επιπτώσεις των ουσιών αυτών στην υγεία τους και ενθαρρύνονται στη χρήση, έχοντας σαν παράδειγμα διάσημους αθλητές-πρότυπα για τη νεολαία οι οποίοι αποκαλύπτεται πως είναι χρήστες.
Με αυτά και με αυτά, η ενασχόληση με αθλητικές δραστηριότητες σε επαγγελματική βάση καταντούν προβληματικές. Μεγάλα κυκλώματα και εταιρείες κερδοσκοπούν από το ντοπάρισμα των αθλητών σε πολλά αθλήματα και τα παραπάνω στοιχεία δεν αποτελούν παρά ένα μικρό μέρος από την βιομηχανία του ντόπινγκ. Το ζήτημα είναι αν μπορεί πλέον να υπάρξει αθλητισμός χωρίς αναβολικά. Αν επίσης είναι εφικτός ο έλεγχος των απαγορευμένων ουσιών. Μπροστά μας έχουμε τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου που αναμένεται να συγκεντρώσουν το ενδιαφέρον των τηλεθεατών το ερχόμενο καλοκαίρι. Ήδη οι Επιτροπές κατά του ντοπαρίσματος έχουν πιάσει δουλειά. Με δεδομένο όμως ότι πλέον οι αθλητικές επιδόσεις είναι εξωπραγματικές, σε τι μπορεί να συμβάλλει ο όποιος έλεγχος για τον εντοπισμό απαγορευμένων ουσιών;
Ολυμπιακοί του ντόπινγκ ή απλά κάποια μεμονωμένα περιστατικά που χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής; Κατά τα φαινόμενα, τα περιστατικά είναι πάμπολλα και χωρίς βοηθήματα δεν μπορούμε να μιλάμε για φυσιολογική αντοχή και επίδοση στα αθλήματα. Απομένει μονάχα να δούμε αν υπάρχει η θέληση για τον εντοπισμό των απαγορευμένων ουσιών. Ή απλά αν η φασαρία γίνεται μονάχα για να μην αποκαλυφθούν τα μεγαλύτερα σκάνδαλα στους αθλητικούς χώρους.
