Κατ’ αρχήν να αναφέρουμε το ποσοστό τουριστικής υστέρησης, που σύμφωνα με τα στοιχεία είναι 15% χωρίς κατά τη διάρκεια της τουριστ. σαιζόν, να αποκλείεται το ποσοστό να αυξηθεί κι άλλο. Με οδυνηρές συνέπειες στον τομέα της οικονομίας που βασίζει τις προοπτικές των δεικτών της στο τουριστικό συνάλλαγμα, ή «ζεστό χρήμα» κατά το χαρακτηρισμό εκείνων που θεώρησαν πως αυτό το χρήμα είναι σχεδόν… ξεκούραστο! Με οδυνηρές συνέπειες στον τομέα εξυπηρέτησης: επισιτισμό, τουριστικά καταλύματα, εργατικό δυναμικό, τομέα μεταφορών, προϊόντα κατ’ εξοχήν τουριστικής κατανάλωσης…
του Α. Χαρχαλάκη
Από τα χρόνια που άρχισε να παρουσιάζεται το τουριστικό ρεύμα στη χώρα μας, και ιεραρχήσανε τη διαχείρισή του σαν πρώτη οικονομική – παραγωγική – κοινωνική προτεραιότητα, οι σκεπτικιστές βλέπαμε την εν τη γενέσει έξαψη, της Πολιτείας και των πολιτών, και κουνούσαμε τα κεφάλια μας με περίσκεψη. Βασική παράμετρος στους προβληματισμούς μας, ήταν η πιθανότητα οικονομικής κρίσης, στις χώρες απ’ όπου ξεκινούσανε τα τουριστικά κύματα. Αρκετοί, υπεραισιόδοξοι μόνο που δεν μας κοροΐδευαν.
βέβαιοι όντες πως τέτοια κρίση – σε κοινωνίες κατά παράδοσιν ευημερούσες – υπάρχει μόνο σαν «τρικυμάι εν τω κρανίω» μας. Έτσι γίναμε το «Hotel» της Ευρώπης, και σε κάποιο βαθμό της Αμερικάνικης ηπείρου! Τα ξενοδοχεία ξεφύτρωναν σαν μανιτάρια, οριοθετήθηκαν οι τουριστικές ζώνες (παραλίες και ζώνες του προγράμματος Natura).
Άσχετος με το τουριστικό προϊόν πληθυσμός εντάχθηκε στην εξυπηρέτησή του, «πασαλείφθηκε» με κάποια… αγγλικούλια, γαλικούλια κ.λ.π. Το ξενοδοχειακό κεφάλαιο γιγαντώθηκε, παραδοσιακές καλλιέργειες – μαζί και η ύπαιθρός μας – εγκαταλείφθηκαν, μέχρι και υπουργείο τουρισμού ιδρύθηκε! Χωρικοί μας, σε χωριά και τοπία προνομιούχα, κυτάξανε τους ρόζους στα χέρια τους και σκέφτηκαν: φτάνει πια! Παράτησαν την τσάπα και πέρασαν στον καρπό του χεριού την πετσέτα. Οι νέοι μας – σε αρκετό ποσοστό – άρχισαν να ασχολούνται με ένα… χαριτωμένο σπορ, ονόματι «Καμάκι».
Και για κάποια χρόνια όλα ήταν καλά, όλα ήταν ανθηρά! Ο πολιτισμός μας, από τις πέτρες των αρχαιοτήτων μας, μέχρι τα έργα των καλλιτεχνών και «καλλιτεχνών» μας, και τα φολκλορικά σχήματα, γνώριζε πιέννες! Και ξαφνικά… Ξαφνικά τι; Κρίση στις χώρες των «επισκεπτών» μας! Κρίση ενεργειακή διατροφική, οικονομική… Άρα κρίση και στην τουριστική αγορά της χώρας μας… ένας ολόκληρος κόσμος, επισιτισμού, καλλιτεχνών, εργαζομένων και γενικά τουριστικών εξυπηρετήσεων, άρχισε να γκρινιάζει…
Όχι βουερά για την ώρα, σίγουρα όμως σε κάθε επόμενη τουριστική περίοδο θα γκρινιάζει περισσότερο και εντονότερα… Και θ’ αρχίσουν οι πληστειριασμοί ξενοδ. μονάδων κτισμένων με δάνεια, και θα κλείνουν καταστήματα επισιτισμού και λαϊκής τέχνης, και θα μένουν άνεργοι χιλιάδες εργαζόμενοι του τομέα – μέσα στην όλο και μεγαλύτερη γενική ανεργία – και θα μειωθεί δραματικά το εισρέον συνάλλαγμα…
Για να λέμε την αλήθεια, οι ανευθυνοϋπεύθυνοι της χώρας, επένδυσαν σ’ ένα τομέα χωρίς γερές βάσεις, όπως είναι ο Τουρισμός. Εις βάρος της Αγροτικής μας οικονομίας που είναι στρατηγικής σημασίας. Εις βάρος της – ούτως ή άλλως – στρεβλής βιομηχανικής ανάπτυξης, της μεταποίησης και της δυναμικής πολιτικής όσον αφορά τον τομέα πολιτισμό…
Πάντα οι φυσικοί φορείς του ελληνικού αστυικού κατεστημένου, ήταν και είναι υπέρ των εύκολων και κερδοφόρων λύσεων. Ακόμα κι αν αυτές έχουν ή ενδέχεται να έχουν καταναλωτική χρονολογία κατά κανόνα ανωμάλου προσγειώσεως. Όταν τέλειωσε η Φεουδαρχία – που την θεωρούσαν αναντικατάστατη οικονομική πραγματικότητα – κι άρχισε η Αστική περίοδος, ευνοήσανε σκανδαλωδώς το εμπορομεσιτικό κεφάλαιο, το Ναυτομεταφορικό κεφάλαιο, το τραπεζικό κεφάλαιο.
Και τους δώσανε το σύνθημα που έκαμε ο λαός μας παροιμία: «Μπάτε σκύλοι αλέστε!». Κι όλοι οι παραπάνω, με τα κέρδη τα υψηλά, που τα εξάγανε ή τα αποθεματοποιούσανε, είναι οι υπεύθυνοι του χαρακτηρισμού «Ψωροκώσταινα»! Που άφησε τους ξένους επενδυτές και ομολογιούχους να δρουν με βάση την εκτίμηση των… μπαλωμάτων στο φουστάνι αυτής της Ψωροκώσταινας…
Ανάπτυξη με επενδύσεις από τους ντόπιους κεφαλαιοκράτες, καθόλου ή στο βαθμό που έκριναν πως το εργατικό δυναμικό θάχει αντοχή να στέκει στα πόδια του για την υπεραξία τους!…
Όμως για να γυρίσουμε στο θέμα του τουρισμού, πρέπει να πούμε πως η τουριστική αγορά δεν έχει προοπτικές, τουλάχιστον σε βαθμό που θα αποφέρει ικανοποιητικό συνάλλαγμα. Ακριβώς για τους λόγους που είπαμε εν συντομία πιο πάνω. Όταν στις χώρες αποστολής, η ακρίβεια της ενέργειας θα κάνει απαγορευτική τη μετακίνηση του αυτοκινήτου. Όταν οι τιμές καταναλωτού δεν θα επιτρέπουν αποταμίευση για διακοπές. Όταν οι ανάγκες επιβίωσης γενικά, θα φέρνουν τις ανάγκες για διακοπές σε τελευταία θέση, θα βρεθούν σε πολύ δύσκολη θέση οι οικονομίες που επενδύσανε στον τουρισμό.
Και για να λάβουμε υπ’ όψιν μας τις ακόμα πιο δυσοίωνες προοπτικές, κοινωνικών εκρήξεων διεθνών μεγεθών, φοβάμαι πως ό,τι κτίσαμε – οργανώσαμε – προγραμματίσαμε, δηλαδή κοντολογίς η τουριστική μας αγορά – κι όχι μόνο η ελληνική – θα καταλήξει να ερειπωθεί… Και μακάρι να λαθεύω. Ο Τουρισμός σαν πρακτική παλιά, δεν υπήρχε, πλην μερικών «περιηγητών» που ήταν ερευνητές, συγγραφείς, αρχαιολόγοι, βοτανολόγοι κ.λ.π.
Άρχισε μετά το 2ο παγκόσμιο πόλεμο και σιγά – σιγά, μαζικοποιήθηκε. Όμως, μήπως κάποια γεγονότα συντέλεσαν και πάλι στην αναστολή του φαινομένου; Ιδού το ερώτημα… Η απάντηση;
Πάντως για την ώρα, ας ευχηθούμε – μια που έτσι κι αλλοιώς οργανώσαμε τουριστική αγορά – να μην πέσει πιο κάτω το ποσοστό τουριστικής υστέρησης!! Και κάτι τελευταίο: Η ελληνική αγορά, γενικώς, είναι… περιβόητη για την ακρίβειά της, πράγμα που απωθεί για τουρισμό σ’ αυτήν, παρά τη θάλασσα και τα άλλα… Που δεν φτάνει να επενδύουμε σ’ αυτά…
