Γράφει ο αρχιμανδρίτης ΙΓΝΑΤΙΟΣ Θ. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ
Θεολόγος – τ. Λυκειάρχης – Ακαδημαϊκός
Πολλές φορές έχουμε εναλλαγές των συναισθημάτων μας. Κάποτε προβληματιζόμαστε ή και έχομε ενοχές αν εμείς είμαστε δούλοι τους, ή κύριοι ή έστω συνεργάτες τους.
Πολλές φορές επίσης «μαλώνουν» μεταξύ τους και εμείς δυσκολευόμαστε με τίνος το μέρος να πάμε.
Είναι στιγμές που όλοι μας έχομε βιώσει.
Μέσα σ’ αυτήν την εμπειρία και σκέψη, διάβασα το επίκαιρο άρθρο της Νίκης – Άννα Παπουλάκου στην εφημερίδα της Νίκαιας «Η ΝΙΚΗ», το οποίο και μεταφέρω για να δούμε και την δική της άποψη και κατάθεση. Ο τίτλος του είναι αυτός που βάλαμε στο γραφτό μας αυτό:
«Χθες μία φίλη, σε μια στιγμή έντασης και πίεσης από διάφορα και μετά από διένεξη με το 18χρονο γιο της, μου λέει μεταξύ των άλλων: «βλέπεις πόσο κακό κάνει η αγάπη;» (Επειδή το κακομάθαμε… μας φταίει η αγάπη!… Λέω εγώ).
Μια πολύ εύκολη δικαιολογία για μας τους ίδιους. Όπως πάλι λέμε: «μα τον ή την αγάπησα βλέπεις…», παρακάμπτοντας με αυτό τον τρόπο τον οποιοδήποτε αυτοέλεγχο ή έλεγχο των καταστάσεων που διαδραματίστηκαν. Είναι και αυτό μια αποφυγή της αλήθειας, φτιάχνοντας την πλαστή μας αλήθεια, π.χ. όσο κι αν φταίξαμε, όσο χαμηλά κι αν πέσαμε, ό,τι κακό πιθανόν κάναμε… όλα συγχωρούνται, όλα επιτρέπονται, όλα δικαιολογούνται στο όνομα της αγάπης!
Η αγάπη, δεν κάνει κακό, ούτε βλάπτει. Ο τρόπος που τη δίνουμε, τη χειριζόμαστε και αντίστροφα την εισπράττουμε, αυτός ο τρόπος φταίει και μπορεί να κάνει κακό σε μας ή στους άλλους.
Τα συναισθήματα καλά και κακά, είναι για να τα αισθανόμαστε, άλλωστε αυτές οι εναλλαγές συναισθημάτων μέσα μας, δίνουν την τελική ομορφιά. Αν δεν εξετάζουμε όμως και δεν μετράμε το κάθε συναίσθημα που μας προκύπτει και πως λειτουργούμε εμείς μέσα σ’ αυτό, τότε το συναίσθημα λειτουργεί μόνο του, στην ακατέργαστη μορφή του. Τελικά καταλήγουμε δούλοι των συναισθημάτων αντί κύριοι, ή έστω συνεργάτες.
Ο άνθρωπος που έχει μάθει τον εαυτό του, έχει δουλέψει πολύ πάνω σ’ αυτό το θέμα των συναισθημάτων του και συνεχώς δουλεύει, αναλύοντας κάθε τι που νοιώθει προχωράει συνειδητά πλέον στην όποια κατάσταση. Είναι πλέον γνώστης και Κύριος του εαυτού του, ξέρει τι θέλει, τι νιώθει και γιατί το κάνει ό,τι κάνει.
Η αυτογνωσία δεν δεσμεύει την ελευθερία των συναισθημάτων, απλά μας δίνει την δυνατότητα να ξέρουμε ανά πάσα στιγμή τι μας γίνεται, να το επεξεργαζόμαστε και αυτό που μένει είναι αποσταγμένο, καθαρό και αποστειρωμένο… Ξέρουμε λοιπόν ότι αυτό που νιώθουμε είναι ατόφιο, είναι αυτό και όχι άλλο, και όχι μπορεί και λίγο από αυτό και λίγο από εκείνο.
Το άλλο άκρο εξίσου προβληματικό, είναι η απόλυτη κυριαρχία και το κλείδωμα των συναισθημάτων, εκεί που πια τα πάντα είναι ελεγχόμενα, προκαθορισμένα και προγραμματισμένα. Το πώς θα μιλήσουμε, το πώς θα καθίσουμε, το πώς θα φερθούμε, το ποιον θα «αγαπήσουμε», το ποιον θα γνωρίσουμε, κλπ. Και λέω προβληματικό γιατί πλέον ζεις και δε ζεις, λειτουργείς σα μηχάνημα, σα ρομπότ.
Πάντα θα νομίζεις μα ποτέ δεν θα είναι σίγουρο πως είναι αυτό, γιατί οποιαδήποτε προγραμματισμένη συναισθηματική κίνηση ή έκφραση, δεν είναι αυθόρμητη, δεν είναι ανθεκτική, είναι κατά παραγγελία.
Ας δούμε την αγάπη για παράδειγμα, μια και μιλήσαμε προηγουμένως, που είναι το πιο βασικό, θετικό και ευεργετικό συναίσθημα της φύσης μας.
Η «αποσταγμένη» αγάπη λοιπόν, είναι εκείνη που αγαπάς για να αγαπάς, για να δίνεις, όταν την νοιώσεις, χωρίς υπολογισμό και κίνητρα, χωρίς εγωιστική ή κτητική τάση, χωρίς εξάρτηση ή ό,τι άλλο σχετικό. Για να έχεις φτάσει ως εκεί, σίγουρα έχεις μάθει να σέβεσαι τον εαυτό σου και συνεπώς και τους άλλους. Να είσαι σίγουρος λοιπόν, πως αυτή η καθάρια αγάπη που θα δώσεις απλόχερα, αποκλείεται να σε οδηγήσει σε εξευτελισμό ή ηθική κατάπτωση, αποκλείεται δε, να κάνει κακό στον άλλο, γιατί είναι ξεκάθαρη απαλλαγμένη από οποιοδήποτε αρνητικό συναίσθημα, ξέρεις και ξέρει τα όρια σου, που έχουν γίνει και δικά της.
Άλλοτε πάλι, αυτή η καθαρή αγάπη, λειτουργεί σκληρά για το τρίτο μάτι το άψαχτο, αυτό που στέκεται στην επιφάνεια των πραγμάτων και μόνο!
Γινόμαστε σκληροί καμιά φορά με τους ανθρώπους που αγαπάμε. Πίσω από τη σκληράδα κρύβεται μια δυνατή καθάρια αγάπη. Π.χ. το παιδί μου το αγαπάω, όμως αυτό δε σημαίνει ότι αν πάρει όπλο στο χέρι να σκοτώσει, θα του πιάσω το χέρι για να στοχεύσει καλύτερα… Επειδή το αγαπάω!
… Το συνεχές χειροκρότημα και το μπράβο χαρακτηρίζει τους κόλακες! Τι είναι καλύτερο λοιπόν να έχω δίπλα μου έστω και έναν που με αγαπά αληθινά και για αυτό που είμαι, ή 100 κόλακες;
… Οι δυνατοί είναι τα σκαλοπάτια για να πατούν οι αδύνατοι… Αυτό λέει πολλά. Ο Δυνατός είναι Εκείνος που έχει παλέψει και παλεύει πολύ με όλα, πόνεσε, έκλαψε, αγάπησε, προδόθηκε, πληγώθηκε κ.ά. και μέσα από αυτή την πάλη, απόκτησε τη δύναμη της αντοχής στην αντιμετώπιση των περιστάσεων. Είναι φορές που πονάει περισσότερο από ό,τι εμείς, άσχετο αν δεν το δείχνει. Και δεν είναι υποκρισία αυτό ή εγωισμός, όπως επίσης πιστεύουμε…
Αυτή είναι η δύναμή του, το να μπορεί στην κάθε δεδομένη στιγμή, αυτό που ο άλλος ή οι άλλοι δεν μπορούν. Ίσως γιατί το είδε πιο πριν και έκλαψε, ή ίσως πάλι γιατί θα κλάψει πιο κάτω… μόλις περάσει η μπόρα, με πλήρη αίσθηση ευθύνης απέναντι στον ίδιο και στους άλλους…
Τελειώνοντας εδώ θα ήθελα να πω πως η ψυχραιμία δεν υποδηλώνει απαραίτητα αναισθησία!!…
