Βαριές οι ποινές προς τους κατηγορούμενους από το Πλημμελειοδικείο Χανίων | Η μέρα είχε ήδη προχωρήσει κι εγώ περπατούσα χωρίς να δίνω σημασία. Είχε πλησιάσει 11.30 η ώρα όταν πλησίασα το Δικαστικό Μέγαρο. Στο Πλημμελειοδικείο Χανίων είχε τη δίκη των ακροδεξιών. Κόσμος στο πεζοδρόμιο είχε στήσει πηγαδάκια. Εκεί και γνωστοί. Τους προσπέρασα βιαστικά χωρίς να δώσω σημασία.
Πλησίασα τον χώρο. Δύο διμοιρίες των ΜΑΤ παρατεταγμένες σε δύο σειρές με τις ασπίδες στο έδαφος σε παράταξη. Όρθιοι οι αστυνομικοί. Μιλούσαν μεταξύ τους. Τα συνθήματα έπαιρναν την απόστασή τους και άκουγα πια αόριστα λέξεις. Φασισμός… καταδίκη… αλληλεγγύη… μετανάστες. Όλα μπέρδευαν μεταξύ τους μέχρι που πια αποτέλεσαν ένα κομμάτι του σκηνικού, ένα θολό χρώμα πανιού πίσω από αυτό που εξελισσόταν μέσα στο χώρο του Δικαστηρίου και το οποίο βιαστικά πλησίαζα. Έφτασα στην είσοδο.
Δεν ήμουν σίγουρος αν θα μου επέτρεπαν να μπω. Την προηγούμενη φορά δεν είχαν αφήσει τους δημοσιογράφους να την παρακολουθήσουν. Βλέπω κόσμο μέσα στην αίθουσα. Έξω έχουν στηθεί παρέες και συζητούν. Κάποιοι αστυνομικοί μιλούν για τις περικοπές στους μισθούς τους. Είμαι μέσα στην αίθουσα. Ένας στενόμακρος ξύλινος καναπές χωρισμένος απο θέσεις για να ακουμπάνε τα χέρια για κάθε ξεχωριστό άτομο είναι εκεί που κάθονται οι κατηγορούμενοι. Τέσσερις απ’ αυτούς. Βλέπω τις πλάτες τους. Αστυνομικοί αρκετοί πίσω από το σα τα κάγκελα μιας βεράντας διαχωριστικό. Διχοτομεί την αίθουσα μεταξύ αυτών που αποτελούν θεατές και της κύριας σκηνής. Από δεξιά οι συνήγοροι υπεράσπισης, 5 στον αριθμό.
Από αριστερά οι υπόλοιποι. Η μία πλευρά κοιτάζει την άλλη και στο κέντρο το προεδρείο. Στην άκρη, δεξιά και αριστερά ειδικές θέσεις για δημοσιογράφους που καλύπτουν τη δίκη. Κάθομαι. Ένας αξιωματικός της αστυνομίας παρατηρεί το τσαντάκι με την κάμερα. Αναρωτιέται πως πέρασα χωρίς έλεγχο και δείχνει εκνευρισμένος. Ένας κατηγορούμενος μιλά. Αρνείται τη συμμετοχή σε ομάδες. 4 πέτρες πέσανε και 1 μπουκάλι. 19.30 συνέβησαν τα γεγονότα. Πήγε μόνος του, λέει. Η δίκη διακόπτεται.
Το κλίμα φαίνεται αλλαγμένο σε σχέση με την πρώτη μέρα της δίκης. Το διαπιστώνουν όλοι. Συζητώ με πολλούς. Η δίκη για τους κατηγορούμενος χάνεται. Ένας από τους κατηγορούμενος παραπονιέται για τη Δικαιοσύνη. «Κοίτα ποιους υποστηρίζει η Ελληνική Δικαιοσύνη! Ανθρώπους που έχουν να κάνουν 35 χρόνια μπάνιο!», λέει σε κάποιον γνωστό του μέσα στο κοινό. Βγαίνω έξω. Ο κόσμος έχει πληθύνει. Συνθήματα ξανά και οι άνδρες των ΜΑΤ τώρα βρίσκονται σε εγρήγορση. Ένας υψηλόβαθμος παρατηρεί: «Δε μ’ αρέσει. Μαζεύονται πολλοί». Από το βάθος ακούγεται: «Έλληνες και ξένοι εργάτες ενωμένοι». Η δίκη ξανάρχισε.
Η πρόεδρος σε όλη τη διάρκεια της εξέτασης των μαρτύρων παρέμενε ανέκφραστη. Είναι νέα. Είναι ένας ρόλος πολύ δύσκολος. Υπάρχει ηρεμία που διαταράσσεται κάθε τόσο από τα ξεσπάσματα σε συνθήματα που ακούγονται απ’ το πλήθος έξω. Πολλοί άνθρωποι γυρνούν το πρόσωπό τους προς το παράθυρο περιμένωντας ταραχές. Δε συμβαίνει τίποτα. Έχει τελειώσει η εξέταση των μαρτύρων. Τώρα η εισαγγελέας μιλά για τις ποινές. Τρεις οι κατηγορίες. Πράξη απειλής – Εξύβριση, αδίκημα κατά συναυτουργίας πράξη απειλής και εξύβρισης με δόλο. Και κατοχή όπλου – μαχαιριού για έναν από τους κατηγορούμενους. Περιγράφει τα γεγονότα όπως διαπίστωσε πως συνέβησαν. Υπήρξε συγκέντρωση 15μελής ομάδας στην πλατεία αγοράς 7 το απόγευμα.
Απ’ την άλλη πλευρά άλλη ομάδα αντίθετη ιδεολογικά μοίραζε κι αυτή φυλλάδια. Προκλήθηκε. Συγκεντρώθηκε κόσμος και μετά από κυνηγητό οι ομάδες κατέληξαν έξω από το καφέ «Υποβρύχιο». Αποτελεί εξύβριση ο χαρακτηρισμός «κομμούνι». Ακούστηκαν επίσης: «θα σας σφάξουμε», «θα σας κάνουμε σαπούνια», «εδώ θα είναι το τέλος σας». Κατηγορούμενος επιδεικνύει ένα μαχαίρι στο συγκεντρωμένο πλήθος. Δε βρέθηκε μαχαίρι. Όμως οι μαρτυρίες είναι πολλές. Λογικό κάπου να κρύφθηκε. 6 ώρες έμειναν κλεισμένοι εκεί. Δεν προκύπτει κλήση της αστυνομίας παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις των κατηγορούμενων.
Δε μπόρεσαν οι κατήγοροι να αποφανθούν με βεβαιότητα ποια ακριβώς απειλή δέχτηκαν από το κάθε άτομο ξεχωριστά όμως εξυβρίστηκαν απ’ τα συγκεκριμένα πρόσωπα. Δεν είναι αναγκαίο να γίνει ταυτοποίηση των απειλών στα πρόσωπα. Δεν πείθει η ιστορία που επέλεξαν κάποιοι πως πήγανε να πιούνε απλά καφέ σε ένα μπαρ. Στη μαρτυρία του ο ιδιοκτήτης είπε πως δεν είχε καν ανοίξει. Η τηλεόραση που θα έβλεπαν έναν ποδοσφαιρικό αγώνα ήταν κλειδωμένη σ’ ένα ντουλάπι. Πολλές ανακρίβειες και αποσπασματικές αναφορές. Το γεγονός πως δεν βρέθηκε δε σημαίνει πως δεν υπήρξε μαχαίρι, τονίζει ξανά. Προτείνει ενοχή για εξύβριση κατά συρροή και απειλή κατά συρροή. Για τον κατηγορούμενο «5» επιπλέον μία κατηγορία για παράνομη οπλοκατοχή. Ο κατηγορούμενος «1» αναγνωρίζεται ως ένας απ’ την ομάδα που διένειμε φυλλάδια (υπαξιωματικός ναυτικού). Δε συμμετείχε στα γεγονότα.
Αντιδρά ένας απ’ τους συνηγόρους υπεράσπισης. Τονίζει πως πρόκειται για παρεξήγηση. Δεν απευθύνθηκαν προς αυτόν κατηγορίες. Είναι οικογενειάρχης, έχει μωρό 2 μηνών. «Δουλεύει διπλές βάρδιες, δεν έχει χρόνο να συμμετάσχει σε τέτοιες δραστηριότητες». Δεν έπρεπε να είχε καν συλληφθεί. «Δεν έπρεπε το δικαστήριο να γίνει τώρα με τεταμένο κλίμα». Ο κ. «1» που υπερασπίζεται δε θα μπορεί να ξανακυκλοφορήσει. Επιμένει πως οι κατηγορούμενοι δε συμμετείχαν πολιτικά πουθενά. Ήταν απλά θύματα της συγκυρίας. Εκτός του κατηγορούμενου «5». Άλλος συνήγορος. Γιατί δε συνελλήφθησαν κι απ’ την άλλη πλευρά. «Καδρόνια, κουκούλες, πέτρες. Καμμία σύλληψη». Ουδείς αναγνώρισε το συγκεκριμένο άτομο με βεβαιότητα. Δε μπορεί το δικαστήριο στα πλαίσια ενδείξεων να καταδικάζει.
«Η κα. Εισαγγελέας προσπαθεί να συντελέσει στην εκτόνωση του λαϊκού αισθήματος». «1,90μ. – 130 κιλά. Θα μπορούσαν με άνεση να τον αναγνωρίσουν». Ο συνήγορος του «5» αναρωτιέται αν θα εφαρμοστεί Δικαιοσύνη μετά την αγόρευση της Εισαγγελέως. «Δικαιοσύνη υπό καθεστώς φόβου δε μπορεί να απονεμηθεί». Η αρχή των αμφιβολιών υπέρ του κατηγορούμενου. «Παραβιάστηκε η αρχή της ισότητας». Είναι αδιάφορες οι ιδεολογίες. Δεν υπάρχει καμία απολύτως απόδειξη. «Αν η Δικαιοσύνη ακολουθήσει την Αρχή της Σκοπιμότητας δεν υπάρχει Δικαιοσύνη». «Το μαχαίρι δεν προσδιορίστηκε μέγεθος, σχήμα, τίποτα». Υπήρξαν αντιφάσεις. «Δε μπορεί να αγνοηθεί το στοιχείο πως δε βρέθηκε το αντικείμενο». Άλλος συνήγορος. «Είναι φοιτητής στο Πολυτεχνείο». Έχει ποιότητα ως άτομο. «Δε συμμετέχει σε πολιτικές δραστηριότητες». «Ήρθε από την Κοζάνη για να σπουδάσει». 10 λεπτά διάλειμμα για την απόφαση.
Η υπερασπιστική γραμμή ήταν καθαρή. Υπήρχαν τρεις διαφορετικές προσεγγίσεις που όμως επικοινωνούσαν. Η μία μιλούσε για απλούς καθημερινούς ανθρώπους και για μία παρεξήγηση. Πως κάποιοι δε γνωρίζονταν καν μεταξύ τους. Πως βρέθηκαν εκεί για έναν ποδοσφαιρικό αγώνα. Πως δεν ανήκαν σε ομάδες πολιτικές, σε κανένα άκρο. Πως ήταν απλοί, συνηθισμένοι πολίτες. Η δεύτερη προσέγγιση είχε σχέση με τα στοιχεία του γεγονότος. Τα κενά σημεία και τις ελλείψεις. Η τρίτη προσέγγιση μιλούσε για την ίδια τη λειτουργία της Δικαιοσύνης. Εξέφραζε φόβους για το καθεστώς όπου συνέβαινε η δίκη. Και αμφέβαλλε για τη δικαιοσύνη που θα απονεμηθεί. Μου έκανε εντύπωση.
Στα διαλείμματα φαίνεται πως τα άτομα γνωρίζονταν μεταξύ τους. Μιλούσαν και αστειεύονταν. Και μετά, υπήρχαν σε τόσες ιστοσελίδες ανακοινώσεις και κείμενα στήριξης από μέλη εθνικιστικών – ακροδεξιών ομάδων. Ήθελαν να θέσουν στο περιθώριο το γεγονός πως η δίκη αυτή δεν ήταν απλά μία δίκη για εξύβριση. Δεν ήταν κάποιοι άνθρωποι που εξυβρίστηκαν στο δρόμο ή που είχαν κάποιες οικονομικές διαφορές και προσέφυγαν στα δικαστήρια. Ήταν μία δίκη ανθρώπων που κηρύσσουν ακροδεξιές ιδέες. Και που οι απειλές τους είχαν θεμέλιο κοινωνικό. Δεν είχαν σε στόχο τα άτομα που ήταν εκεί. Είχαν ως στόχο ομάδες ανθρώπων οι απειλές που εκστόμιζαν. Και οι κατηγορούμενοι δεν επέλεξαν να προασπίσουν τον εαυτό τους με βάση τα πιστεύω τους. Θυμήθηκα τις θριαμβολογίες σε διάφορες ιστοσελίδες μετά το τέλος της 1ης μέρας της δίκης. Μα, για τι πραγματικά θριαμβολογούσαν; Για την και μέσα στο δικαστήριο άρνησή τους να παραδεχτούν τα πιστεύω τους; Θέλανε να κερδίσουνε μία δίκη ως μη πολιτική για να θριαμβολογούν μετά πολιτικά; Ή να χάσουν μία δίκη για να προσφέρουν τους εαυτούς τους ως μάρτυρες ενός κράτους εχθρικού προς την «αλήθεια» τους;
Ο πολιτικός – ιδεολογικός παράγοντας τόσο έντονος στα βίαια γεγονότα των τελευταίων μηνών και στο συγκεκριμένο γεγονός που στάθηκε αφορμή για τη δίκη, σύμφωνα με τους κατηγορούμενους, ήταν ανύπαρκτος – χωρίς ουσία! Και το δικαστήριο θα έπρεπε να δρα ως αποστειρωμένο, ως κάτι ξένο, απόλυτα διαχωρισμένο από την πραγματικότητα των γεγονότων. Μα τότε θα δικαζόταν ένα άλλο γεγονός και κάποιοι άλλοι άνθρωποι. Αυτό προσπάθησε να κτίσει η γραμμή υπεράσπισης. Ένα άλλο γεγονός με κάποιους άλλους ανθρώπους. Δεν έπεισε. Έξω οι άνθρωποι με την παρουσία τους το υπενθύμιζαν. Το ίδιο και οι υποστηρικτές των κατηγορούμενων με τη φυσική παρουσία τους αλλά και μέσω των ιστοσελιδών που διαχειρίζονται. Πώς, λοιπόν, να γίνουν πιστευτοί από το δικαστήριο;
Βγήκα έξω. Τα 10 λεπτά είχαν περάσει μα κανείς δεν είχε επιστρέψει ακόμα στη θέση του. Έστριψα ένα τσιγάρο και από μία γωνία παρατηρούσα τα δέντρα. Κάπως ξέφυγα από το κλίμα γύρω μου. Τελειώνω και μπαίνω ξανά μέσα. Οι κατηγορούμενοι συνομιλούν. Αυτός που βρίσκεται στη χειρότερη θέση, αστειεύεται. Οι άλλοι γελάνε. Υπάρχει μια σιγουριά για αθώωση; Ή ίσως είναι ένας τρόπος για να σπάσουν την αμηχανία τους πριν την ανακοίνωση της απόφασης. Τείνω προς το δεύτερο. Δε φαίνονται τόσο διαφορετικοί από τους υπόλοιπους ανθρώπους εκεί μέσα. Σίγουρα, δεν είναι τέρατα. Είναι απλοί άνθρωποι. Ίσως αυτό να είναι και το τρομακτικό. Δεν ξέρω τι να αισθανθώ γι’ αυτούς. Γνωρίζω πως δεν είναι ένοχοι για όλα όσα έχουν συμβεί τον τελευταίο καιρό στα Χανιά, μα συντέλεσαν στο κλίμα τρομοκρατίας που έχει διαμορφωθεί σε συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων. Ασπάστηκαν τις ιδέες πίσω από την τρομοκράτηση. Σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό. Δικάζονται για ένα συγκεκριμένο γεγονός. Μετά θα υπάρξει η έφεση.
Το προεδρείο έχει επιστρέψει στη θέση του. Διαβάζεται η απόφαση. Αθώος ο 1. Ένοχοι οι υπόλοιποι. Ο 5 στη χειρότερη θέση. 4 – 8 ένοχοι με το ελαφρυντικό μεταεφηβικής ηλικίας. Αντιδρούν οι συνήγοροι. Ανακοινώνεται η ποινή. Ο 5 με 7 κατηγορίες εξύβρισης και 7 κατηγορίες για απειλή καθώς και μία κατηγορία περί παράνομης κατοχής όπλου 52 μήνες. Ο 2, 3, 6, 7 για 7 + 7 εξυβρίση – απειλη 45 μήνες, με ελαφρυντικά ο 4 και ο 8, 16 μήνες φυλάκιση. Οι ποινές είναι βαριές. «Δεν έχω υπόψη μου περίπτωση εξύβρισης πάνω από 30 μέρες», λέει ένας συνήγορος υπεράσπισης, φανερά σοκαρισμένος από την απόφαση. Και μετά «εξυπηρετεί άλλους σκοπούς η σκληρότητα της απόφασης». Τονίζει πως επιθυμεί να καταγραφεί στα πρακτικά αυτή η δήλωσή του. Οι άλλοι συνήγοροι δεν αντιδρούν σε αυτή τη δήλωσή του. Η δίκη, με την παραδοχή πια του συνηγόρου, έχει πολιτικά χαρακτηριστικά. Η βία του γεγονότος γίνεται αποδεκτή ως πολιτική. Οι απλοί πολίτες γίνονται πολιτικά υποκείμενα. Και η δυσάρεστη απόφαση του δικαστηρίου είναι πάνω σε ένα πολιτικό γεγονός. Τα νέα έχουν διαρρεύσει. Νέο διάλειμμα.
Ένα νέο σύνθημα ακούγεται για την «καταδίκη» που «ήταν μόνο η αρχή». Στα σκαλοπάτια δεκάδες τσιγάρα. Η διαδικασία ξεκίνησε στις 9 το πρωί και είναι κοντά 5 το απόγευμα. Ο κόσμος όμως παραμένει στη θέση του. Περιμένει εκεί. Ένας από τους κατηγορούμενος μοιάζει κάπως υπερήφανος για την καταδίκη του. Με παράπονο που είχε μια κάποια έπαρση και περηφάνεια τονίζει σε κάποιους γνωστούς του στο ακροατήριο: «ούτε ο Περιάνδρος δεν καταδικάστηκε με τέτοια ποινή». Οι άλλοι μοιάζουν συγκρατημένοι, βυθισμένοι σε σκέψεις. Ένας είναι φανερά στενοχωρημένος.
Θυμήθηκα τη Χάνα Άρεντ. Για μία άλλη δίκη πολύ μεγαλύτερης σημασίας. Μιλούσε για το μπανάλ χαρακτήρα του Κακού. Πως πίσω του δεν κρύβονται δαίμονες μα άνθρωποι. Που κάνουν απλά τη δουλειά τους, απλά το καθήκον τους. Άνθρωποι που εντάσσονται σε ομάδες σε αναζήτηση μιας ταυτότητας, για ένα νόημα στη ζωή τους. Που ζητούν αναγνώριση. Που δε φέρουν, δεν αναλαμβάνουν ευθύνη για τις πράξεις τους. Που κάνουν απλά τη δουλειά που τους έχει δωθεί. Υπάρχουν κάποιες ομοιότητες, πολλές διαφορές. Όμως επιθυμούσαν να δικαστούν ως απλοί πολίτες. Απλοί πολίτες που κοιτούσαν τη δουλειά τους. Μέχρι που κάποιοι τους εμπόδισαν. Συγκρούστηκαν μαζί τους. Αναίτια.
Λίγο πριν το τέλος. Ένας από τους συνήγορους υπεράσπισης αντιδρά ξανά έντονα. «Μιλάμε για προδιαγεγραμμένες αποφάσεις». Η πρόεδρος για πρώτη φορά δείχνει τον εκνευρισμό της μαζί του. Για πρώτη φορά το ανέκφραστο πρόσωπο της δείχνει το θυμό του. Τον καλεί να προσέχει τον τρόπο που εκφράζεται.
Η τελική απόφαση του Πλημμελειοδικείου Χανίων. Οι 2 – 3 – 6 – 7 καταδικάζονται σε 32 μήνες. Η ποινή είναι αναστέλλουσα μέχρι το Εφετείο. Ο 5 καταδικάζεται σε 38 μήνες φυλάκιση με ποινή αναστέλλουσα μέχρι το Εφετείο. Οι 4 – 8 καταδικάζονται σε 16 μήνες με αναστολή. Οι δικηγόροι συζητούν μεταξύ τους. Ένας από τους κατηγορούμενος ζητά να εκδώσει ανακοίνωση ο Δικηγορικός Σύλλογος για την απόφαση. Δεν πρόκειται να το κάνουν. Προσπαθούν να του εξηγήσουν πως η απόφαση του Δικαστηρίου είναι νόμιμη. Ίσως βγουν ανακοινώσεις. Από κύκλους ακροδεξιούς ή εθνο-σοσιαλιστικούς ή απλά εθνικιστικούς όπως προτιμούν να αυτο-αποκαλούνται. Που θα μιλούν για την απόφαση.
Όμως θ’ αποτελεί μία ακόμα παραδοχή πως η βία που συμπέρανε και η καταδίκη που κατέληξε το Δικαστήριο επί των κατηγορούμενων, δεν ήταν για ένα γεγονός που αφορούσε άτομα ή ομάδες ατόμων – πολιτών και την αντιπαράθεσή τους. Αλλά σε βάρος ανθρώπων ενταγμένους πολιτικά και ενεργούς σε χώρους που δρουν με κύριο όπλο τους τον φόβο, την τρομοκράτηση και το μίσος. Σε χώρους που άτομά τους δεν αποδέχονται την ευθύνη για τη χάραξη αγκυλωτών σταυρών, για το κυνήγι αδύναμων ανθρώπων, που ασπάζονται τη βία. Που τρομοκρατούν. Θα είναι τότε, μια αντίφαση ουσιαστική για αυτούς τους ανθρώπους, τους απλούς πολίτες των Χανίων με τους «αγανακτισμένους» συνήγορούς τους που βρέθηκαν στο εδώλιο χθες του Πλημμελειοδικείου.
Η δίκη τελείωσε.Το σκηνικό αδειάζει. 5.30 η ώρα και ο κόσμος πια αποχωρεί. Δημοσιογράφοι ρωτούν δικηγόρους για διευκρινήσεις. Στα πεζούλια του δικαστηρίου συζητούν για την απόφαση. Ο ήλιος είχε αρχίσει να δύει.
