Του Φώτη Ποντικάκη *
Παρά τις επίσημες διακηρύξεις και τις διεθνείς συμφωνίες όπως αυτή του Παρισιού για το Κλίμα που υπογράφει η χώρα μας, η υποβάθμιση της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης τόσο σε θεσμικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο συνεχίζεται με τη μείωση των κονδυλίων για τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και με την άρνηση αναγνώρισης ως διδακτικής της υπηρεσίας των εκπαιδευτικών που εργάζονται σε Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης με το νόμο 4473/2017.
Πρόκειται για μια πορεία απαξίωσης που ξεκίνησε με την αρχή της οικονομικής κρίσης όταν η τότε κυβέρνηση (2010) έκλεισε εν μια νυκτί 24 Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Ακολούθησε από την ίδια και τις επόμενες κυβερνήσεις η μείωση των κονδυλίων για τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, η κατάργηση της πενιχρής επιχορήγησης των προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης των σχολείων, η μείωση των μισθών και ο περιορισμός των εκπαιδευτικών που υπηρετούν σε Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, η κατάργηση της αυτόνομης Διεύθυνσης Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης του Υπουργείου και ο υποβιβασμός της σε τμήμα της Διεύθυνσης Σπουδών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (2014).
Με την κυβερνητική αλλαγή το 2015 πολλοί έλπιζαν ότι αυτός ο κατήφορος θα σταματούσε. Όμως, ένα χρόνο πριν, στη Συνάντηση των Υπεύθυνων των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στην Αθήνα στο Υπουργείο Παιδείας, ο Γενικός Γραμματέας μας ανακοίνωσε ότι κατάφεραν να σώσουν τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης από το κλείσιμο παρά τις πιέσεις κι εξασφάλισαν 1.000.000 κάθε χρόνο (και για τα 53 ΚΠΕ της χώρας μαζί, όχι για το καθένα χωριστά, μην παρεξηγηθούμε!) για τα επόμενα τέσσερα χρόνια από ευρωπαϊκά κονδύλια. Αυτό το ποσό είναι κατά 350.000 ευρώ μικρότερο από αυτό που έδινε η προηγούμενη κυβέρνηση για τα ΚΠΕ εν μέσω κρίσης. Κι ακόμη δεν μάθαμε ποιοι ήταν αυτοί που πίεζαν για κλείσιμο των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης για να «εξοικονομήσουν» 300 εκπαιδευτικούς σε σύνολο 150.000 που υπηρετούν στα δημόσια σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.
Κι ενώ περιμέναμε να κατατεθεί και να ψηφιστεί νέος νόμος για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση λίγο πριν ή μετά τα Χριστούγεννα του 2016, κάτι τέτοιο δεν έγινε και φτάσαμε στο Μάιο του 2017 που με το νόμο για τις επιλογές διευθυντών σχολείων παύει να αναγνωρίζεται ως διδακτική η υπηρεσία εκπαιδευτικών σε Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης! Ο νόμος 4473 (ΦΕΚ 78/30-5-2017) αναγνωρίζει μόνο τη διοικητική –καθοδηγητική εμπειρία των Υπεύθυνων των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (όχι όμως και του Αναπληρωτή Υπεύθυνου) και προσμετράει μειωμένη διδακτική υπηρεσία μόνο στους Υπεύθυνους των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και όχι στους υπόλοιπους 4 εκπαιδευτικούς που υπηρετούν και διδάσκουν καθημερινά στα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης της χώρας.
Ο νόμος αυτός όχι μόνο έρχεται σε αντίθεση με τη νομοθεσία που αφορά την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση όπου περιγράφονται τα διδακτικά καθήκοντα των εκπαιδευτικών που εργάζονται στα ΚΠΕ, ταυτόχρονα αρνείται να αναγνωρίσει την καθημερινή πραγματικότητα των ΚΠΕ, όπου εκατοντάδες εκπαιδευτικοί καθημερινά σχεδιάζουν και υλοποιούν προγράμματα, εκπαιδευτικές δραστηριότητες, μαθήματα και δράσεις για το περιβάλλον με τη συμμετοχή μαθητών, εκπαιδευτικών και ενήλικων πολιτών.
Υπενθυμίζουμε στο Υπουργείο, τους βουλευτές και την κυβέρνηση ότι τα τελευταία 100 χρόνια, κι ιδιαίτερα μετά τη δεκαετία του 1960, η εκπαίδευση έχει αλλάξει. Μάθημα πλέον δε θεωρείται μόνο μια διαδικασία στην οποία ο εκπαιδευτικός μιλάει κι οι μαθητές ακούνε και γράφουν εξετάσεις. Μάθημα γίνεται πλέον κι έξω στη φύση με διδακτικές επισκέψεις (υπαίθρια εκπαίδευση), διδασκαλία πλέον γίνεται με τη χρήση νέων τεχνολογιών, με τη χρήση εκπαιδευτικών και άλλων παιχνιδιών, με ενεργό συμμετοχή των μαθητών κι εκπαιδευτικών στο σχεδιασμό και την υλοποίηση του μαθήματος. Μάθημα γίνεται με ερευνητικά σχέδια εργασίας όπου οι μαθητές λειτουργούν σε ομάδες κι αναπτύσσουν την κριτική σκέψη. Αυτά όλα γίνονται στα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, μαζί με Σεμινάρια κι εργαστήρια για εκπαιδευτικούς και ενήλικους πολίτες κι αποτελούν διδακτικό έργο.
Η απαξίωση της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και του έργου των εκπαιδευτικών των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης θα οδηγήσει σε εγκατάλειψη των ΚΠΕ από πολλούς εκπαιδευτικούς, σε άρνηση νέων εκπαιδευτικών να υπηρετήσουν σε ΚΠΕ αφού δεν αναγνωρίζεται η διδακτική τους υπηρεσία, σε υποβάθμιση της λειτουργίας των ΚΠΕ.
Καταστάσεις όπως η πρόσφατη πετρελαιοκηλίδα, η κλιματική αλλαγή και οι τυφώνες που πολλαπλασιάζονται, τα σκουπίδια που μας πνίγουν, τα αλλεπάλληλα διατροφικά σκάνδαλα κι οι αρρώστιες εξαιτίας των τρόπων καλλιέργειας και διατροφής είναι μερικά μόνο παραδείγματα για την ανάγκη ενίσχυσης της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης αντί της σημερινής υποβάθμισής της, της απαξίωσής της και της άρνησης της κυβέρνησης να αναγνωρίσει ότι στα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης επιτελείται διδακτικό έργο.
* Υπεύθυνος του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Βάμου
