Του π. Στυλ. Θεοδωρογλάκη
«Ο Θεός ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλό»
Το Τριώδιο ανοίγει την Κυριακή του Τελώνη και του Φαρισαίου.
Ο χαρακτηρισμός της Κυριακής αυτής, της πρώτης του λειτουργικού Τριωδίου, ανήκει στους πρωταγωνιστές της ευαγγελικής περικοπής της ημέρας, του Τελώνη και του Φαρισαίου.
Ο Τελώνης, που λογαριάζεται ως κατεξοχήν αμαρτωλός, βρίσκεται, ζει και κινείται στο χώρο της θεογνωσίας.
Ο Φαρισαίος, που λογαριάζεται ευσεβής, βρίσκεται, ζει και κινείται στο χώρο της ευσεβοφάνειας και της κοσμογνωσίας. Δηλαδή βρίσκεται μακριά από το Θεό, αν και λογαριάζεται ως άνθρωπος του Θεού.
Η αλήθεια είναι ότι πράγματι τιμά και τηρεί το Νόμο, αλλά ουσιαστικά δεν αναγνωρίζει και δεν παραδέχεται το νομοδότη, δηλαδή τον ίδιο το Θεό.
Δε γνωρίζει ότι ο Νόμος αφ’ εαυτού δε σώζει «ουκ εξ έργων Νόμου, δικαιωθήσεται παλ άνθρωπος»
Ο Τελώνης έχει βαθύτατη αίσθηση της πραγματικότητας. Γνωρίζει ότι είναι βουτηγμένος ως το λαιμό στην αμαρτία και δεν περιμένει από πουθενά αλλού, παρά μόνον από το έλεος του Θεού. Ο Θεός ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλό».
Ο Φαρισαίος αυτοδημιουργεί μια σχέση «δούναι, λαβείν» με το Θεό. Νηστεύει, κάνει ελεημοσύνες, προσεύχεται.
Άρα δεν έχει ανάγκη κανένα. Δεν είναι όπως οι άλλοι άνθρωποι ούτε όπως τον Τελώνη. «Ουκ ειμί ώσπερ οι λοιποί των ανθρώπων». Φτάνει με αποκλειστικά δική του υπαιτιότητα στην πλήρη απομόνωσή του, όχι μόνον από το Θεό, αλλά και από τους άλλους ανθρώπους.
Ο Τελώνης θεωρεί τον εαυτό του τόσον πολύ αμαρτητικά βρώμικο, ώστε να μην τολμά να εισέλθει μέσα στο Ναό.
Μένει απ’ έξω, μπροστά στην είσοδο και με βαθύτατη συναίσθηση της αμαρτησιακής κατάστασης, ζητά επίμονα την επιείκια, το έλεος, την αγάπη του Θεού.
Ο Φαρισαίος με υπερηφάνεια και θρασύτητα αυτοαξιολογείται και αυτοδικαιώνεται.
Ο Τελώνης, δε μπορώ να κάνω τίποτα καλύτερο. Βρίσκομαι μπροστά στην πόρτα σου Κύριε, κάνε με ότι θέλεις. Δηλαδή ζητά τη δικαίωσή του από το Θεό. «Ο θεός ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ». Πρόκειται για το κλειδί που έχουμε στη διάθεσή μας για ν’ ανοίγουμε την πόρτα του Θεού.
Πρόκειται για τη δημιουργία μιας άλλης σχέσης μας με το Θεό. Σχέση Πατέρα – παιδιού, σχέση κοινωνίας με το Θεό και το συνάνθρωπο.
Όχι στο Φαρισαϊκό νομικιστικο επιχείρημα, εκπληρώνω τα θρησκευτικά μου καθήκοντα, τηρώ το Νόμο, είμαι εντάξει.
Οφείλουμε να γνωρίζουμε ότι ο Νόμος, ακόμα και ο Νόμος του Θεού δε σώζει. Ο Θεός σώζει.
Ο Νόμος εσταύρωσε το Χριστό. Ο Θεός διέσωσε την υπόληψή του από την προσβολή του Νόμου με την ανάστασή του.
Ο θεός είναι ζωή και ανάσταση με τη χάρη του ζούμε. Με τις ευλογίες του προκόβουμε στην κατά Χριστόν ζωή.
Στην Εκκλησία μας δεν αποζητούμε νομική κάλυψη, για τις αμαρτίες μας, ζητούμε την αγάπη του Θεού.
«Ο θεός αγάπη εστίν», δεν έχει, είναι αγάπη ο Θεός και ο δικός μας στόχος είναι, όχι να δικαιολογήσουμε ή να δικαιολογηθούμε, αλλά να ζήσουμε αυτό το είναι του Θεού στη φύση της ύπαρξης και της ζωής του.
Να γίνουμε «θείας Φύσεως κοινωνοί» και να αξιωθούμε να ζήσουμε τη χαρά του αγίου αποστόλου Παύλου όπως εκείνος τη ζει και την τραγουδεί «ζω ουκέτι εγώ, ζει δε εν εμοί Χριστός…»
Αυτό δεν είναι υπερβολικό, ανήκει στην «κατά φύσιν οδόν» της τελείωσης και ολοκλήρωσης (της προσωπικότητας του ανθρώπου).
«Των αγίων ο χορός εύρε πηγήν της ζωής…
Ο θεός δεν κρύβεται, βρίσκεται μπροστά μας και τόσο κοντά μας, όσο μπορούμε να νοιώθουμε την πνοή της ζωής του, να αναπνέουμε τον αέρα της δύναμής του και να χαιρόμαστε τη χαρά της παρουσίας, και να προχωρούμε αισιόδοξα στη ζωή και την κοινωνία, με τις χαρές και τις λύπες της καθημερινότητας, με τα βάσανα και τις δοκιμασίες στο πρόσωπο, την υγεία, την οικογένεια, στην εργασία και τη διασκέδαση.
Είμαστε «η εικόνα» του Θεού και Δημιουργού μας και έχουμε το προνόμιο του «καθ’ ομοίωσιν» να του μοιάσουμε.
Οι άγιοι, δεν άνοιξαν, συνεχίζουν να διευρύνουν αυτό το δρόμο του αγιασμού και της θέωσης.
Δε σταμάτησε μέσα στους αιώνες, εώς και σήμερα, να διαποτίζεται και να τροφοδοτείται η ανθρωπότητα με τον αγιασμό του μόνου αγιάζοντος Χριστού.
Οι άγιοι λαμπρύνουν τους αιώνες και την εποχή μας και εξακολουθούν να ζωογονούν, να τροφοδοτούν και να στηρίζουν με το ήθος τους, ήθος Χριστού αναστάντος, όλους τους ανθρώπους κάθε τάξεως και κάθε κοινωνίας.
Η δικαίωση του Τελώνη, η δικαίωση του αμαρτωλού, είναι το κουράγιο μας, είναι η ελπίδα μας.
Η αμαρτία μας δεν εμποδίζει τη χάρη του Θεού να φτάξει ως εμάς, και να ζήσουμε τη δικαίωση της στοργής, της αγάπης και του ελέους του Θεού.
Ο Τελώνης μαζί με τους αγίους, της αγίας μας Εκκλησίας, μας δίνουν το στίγμα, τον προσανατολισμό και της κατά Χριστόν σταδιοδρομίας μας» σε όποια αμαρτητική κατάσταση κι αν βρισκόμαστε.
