Η Ντοά αλ Ζαμέλ, είναι πλέον 21 χρονών. Όταν βρέθηκε ως ναυαγός στην Ελλάδα δεν ήταν καν 19.
Η Ντοά θα μπορούσε να είναι ένα συνηθισμένο κορίτσι. Αλλά δεν είναι. Αυτή και άλλοι 10 είναι οι μόνο που επιβίωσαν από ένα ναυάγιο που κόστισε τις ζωές 490 ανθρώπων. Η Ντοά, ήταν το κορίτσι από τη Συρία που δίχως να ξέρει κολύμπι επέζησε στη θάλασσα 4 ημέρες και 3 νύχτες δίχως τροφή και νερό κι ενώ είχε στην αγκαλιά της δύο βρέφη. Το ένα πέθανε, το άλλο έζησε. Η μικρή Νάντια, το κοριτσάκι από την Παλαιστίνη, βρίσκεται τώρα στη Σουηδία.
Η Ντοά κατάγεται από τη Συρία.
Είναι μία από τους εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες που έφυγαν από τους τόπους τους εξαιτίας της βίας, της καταστροφής και των πολέμων. Η Ντοά, και το ναυάγιο των 490 νεκρών στα ανοιχτά της Μάλτας αποτέλεσε κατά ένα τρόπο προπομπό για το μεγάλο προσφυγικό κύμα του σήμερα. Τότε η ελληνική κοινωνία συνειδητοποίησε ότι κάτι σημαντικό συμβαίνει εδώ και στο πρόσωπο της Ντοά οι πρόσφυγες, οι νεκροί και οι ζωντανοί, έπαψαν να είναι αριθμοί ή “λαθραίες” υπάρξεις, απέκτησαν πρόσωπο και ιστορία. Και ήταν ανθρώπινο και οικείο.
Ακολούθησαν και άλλα ναυάγια. Οι νεκροί γέμιζουν τη θάλασσα του Αιγαίου. Και η Ευρώπη πλέον αντιμετωπίζει το μεγαλύτερο προσφυγικό κύμα των τελευταίων δεκαετιών. Αλλά συγχρόνως έρχεται αντιμέτωπη και με τις αιτίες πίσω από την μεγάλη έξοδο των χιλιάδων ανθρώπων: τη βία απολυταρχικών καθεστώτων αλλά και φανατικών, τις διαμορφωμένες σχέσεις εξάρτησης με τα καθεστώτα της Ευρώπης.
Η τραγωδία της Ντοά τράβηξε την προσοχή των μέσων ενημέρωσης και μετά της κοινωνίας. Η κοινωνία συγκινήθηκε με το δράμα της και τον ηρωισμό της. Όμως, όπως και σε άλλες περιπτώσεις, η συγκίνηση στερεύει, ο ηρωισμός ξεχνιέται, οι πολίτες επιστρέφουν στην καθημερινότητά τους που δεν είναι καθόλου ηρωική.
Πριν βρεθεί στην Ελλάδα η Ντοά ζούσε μια φυσιολογική ζωή στη Συρία, στην επαρχία Νταραά. Είχε όνειρα, όπως κάθε κορίτσι της ηλικίας της. Ήθελε να σπουδάσει αστροφυσικός και να παντρευτεί. Στην επαρχία Νταραά ξεκίνησε η εξέγερση κατά του καθεστώτος Άσαντ. Την Παρασκευή 18 Μαρτίου του 2011 δημοκρατικοί διαδηλωτές βγήκαν στους δρόμους απαιτώντας να μπει ένα τέλος στο καθεστώς διαφθοράς και ατιμωρησίας. Μέχρι τις 5 Μαϊου πολλές εκατοντάδες δολοφονήθηκαν.
Οι δυνάμεις του στρατού που εισβάλλανε στην πόλη βομβαρδίσανε και το σπίτι της. «Όλα τα όνειρά μου γκρεμιστήκανε, τότε» είπε σε παλιότερη συνέντευξή της. Η Ντοά μαζί με την οικογένειά της και χιλιάδες άλλους έφυγαν από τη χώρα τους.
Τα τελευταία χρόνια και μετά τον εμφύλιο πόλεμο ζούσε στην Αίγυπτο. Κι εκεί όμως οι συνθήκες χειροτέρευσαν. Η κυβέρνηση Μόρσι που ήταν ευνοϊκή προς τους πρόσφυγες έπεσε και στη θέση της ήρθε μία νέα στρατιωτική χούντα. Με τη συγκατάθεση της οικογένειάς της και μαζί με τον αρραβωνιστικό της αποφάσισαν να φύγουν για την Ιταλία με τελικό προορισμό τη Σουηδία. Το σαπιοκάραβο στο οποίο επιβιβάστηκαν ναυάγησε. Δεν ήξερε κολύμπι. Ο αγαπημένος της, της έδωσε το σωσίβιο που έσωσε τη ζωή της, όμως αυτός δεν τα κατάφερε και πνίγηκε. Έμεινε στη θάλασσα 4 μέρες, μόνη περιτρυγιρισμένη από πτώματα και με δύο βρέφη στην αγκαλιά της. Η μικρή Νάντια, το ένα βρέφος, επιβίωσε.
Η Ντοά σήμερα βρίσκεται στη Σουηδία και η ιστορία της έχει γίνει βιβλίο με τίτλο: “Μία ελπίδα πιο δυνατή από τη θάλασσα – Η εκπληκτική ιστορία αγάπης, απώλειας και επιβίωσης ενός πρόσφυγα – Το ταξίδι της Ντοά Αλ Ζαμέλ”.
Συγγραφέας του βιβλίου είναι η Melissa Fleming, επικεφαλής εκπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες των Ηνωμένων Εθνών που βοήθησε την Ντοά μετά την έλευσή την στην Κρήτη.
Σε συνέντευξή της είπε:
“Συνάντησα την Ντοά τον Ιανουάριο του 2015 στην Κρήτη μετά τη διάσωσή της. Από τους 500 ανθρώπους στο πλοίο που ξεκίνησε από την Αίγυπτο σώθηκαν μόλις 11. Έμεινε συγκλονισμένη από τη θέλησή της να πει την ιστορία της. Ήθελε να βοηθήσει τους γονείς τους και τα τρία αδέλφια της που βρισκόταν ακόμα στην Αίγυπτο να φύγουν για κάποια άλλη χώρα, αλλά ήθελε επίσης να προειδοποιήσει όλους τους πρόσφυγες που επιθυμούσαν να κάνουν το ίδιο επικίνδυνο ταξίδι μέσω της Μεσογείο.
Αποφάσισα να φέρω την ιστορία της στην προσοχή της παγκόσμιας κοινότητας και να τη βοηθήσω να επανεκιννήσει τη ζωή της στη Σουηδία, όπου αυτή και ο αρραβωνιαστικός της ο Bassem ήθελα να ζήσουν.
Ο ηρωισμός της Ντοά έχει αναγνωριστεί από τον ελληνικό τύπο και της έχει δοθεί βραβείο από την Ακαδημία των Αθηνών, αλλά πίστεψα ότι το θάρρος της έπρεπε να τύχει της αναγνώρισης ενός παγκόσμιου κοινού. Οι συνεργάτες μου στην Ύπατη Αρμοστία ξεκίνησαν τις διαδικασίες για να μεταφερθεί στη Σουηδία. Ήμουν μαζί με τη Ντοά σε μία καφετέρια στην Κρήτη τον Οκτώβρη του 2015 όταν έλαβα ένα τηλεφώνημα από την κυβέρνηση της Σουηδίας ότι δέχτηκε την αίτηση της οικογένειάς της και ότι θα πρέπει να ετοιμαστεί και για το δικό της ταξίδι σε λίγες εβδομάδες. Για πρώτη φορά από τότε που ξεκινήσαμε να δουλεύουμε μαζί για το βιβλίο είδα πραγματικά χαρά στο πρόσωπό της.
Στη μέση αυτού του χάους, η Ντοά ερωτεύεται έναν νεαρό που της προτείνει γάμο και την πείθει να φύγουν με την ελπίδα να βρουνε ασφάλεια και ένα μέρος να κτίσουν το μέλλον τους στην Ευρώπη. Η Ντοά και ο νεαρός αρραβωνιστικός δίνουν τις οικονομίες των οικογενειών σε διακινητές και εισέρχονται σε μία ψαρόβαρκα με 500 ακόμα πρόσφυγες, μεταξύ αυτών 100 περίπου παιδιά. Μετά από 4 τρομακτικές νύκτες στη θάλασσα, ένα άλλο πλοίο γεμάτο με άγριους άνδρες επιτίθεται στην βάρκα που επέβαινε η Ντοά βουλιάζοντάς το και αφήνωντας τους επιβάτες να πνιγούν.
Εδώ είναι που πραγματικά ξεκινά ο αγώνας της Ντοά για επιβίωση.
Η συναισθηματικά δυνατή ιστορία αντιπροσωπεύει την ιστορία εκατομμυρίων άλλων φωνών προσφύγων που δεν ακούγονται, που ρισκάρουν τα πάντα σε μία απελπισμένη αναζήτηση για την υπόσχεση ενός ασφαλούς μέλλοντος. Η Melissa Fleming ρίχνε φως στην πιο πιεστική ανθρωπική κρίση των καιρών μας και ζωγραφίζει ένα αξέχαστο πορτραίτο του θριάμβου του ανθρώπινου πνεύματος.
