Η Βουλή των Ελλήνων θα χρηματοδοτήσει την ανέγερση του μνημείου για την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα, στο Ατσιπόπουλο του δήμου Νικηφόρου Φωκά στο Ρέθυμνο, ανακοίνωσε ο πρόεδρος της Βουλής Δημήτρης Σιούφας, ο οποίος παρέστη το βράδυ του Σαββάτου στην παρουσίαση του τόμου “90 χρόνια από την Ενωση της Κρήτης με την Ελλάδα”. Η έκδοση περιλαμβάνει τα πρακτικά συμποσίου που είχε οργανωθεί το 2003 στο Ρέθυμνο από την Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Ρεθύμνου και το Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών και Μελετών “Ελευθέριος Βενιζέλος”, με την υποστήριξη της Βουλής των Ελλήνων και τη στήριξη της Νομαρχίας Ρεθύμνου και των δήμων Νικηφόρου Φωκά και Ρεθύμνου.
Ειδικότερα, ο τόμος περιλαμβάνει πρωτότυπες επιστημονικές ανακοινώσεις με σημαντικά ιστορικά στοιχεία για μία από τις σπουδαιότερες, κατά πολλούς ιστορικούς, περιόδους της σύγχρονης ιστορίας του τόπου μας, με πρωταγωνιστή τον Ελευθέριο Βενιζέλο, ο οποίος διαδραμάτισε τον κύριο ρόλο κατά τη δύσκολη περίοδο της Κρήτης προς την απελευθέρωση και την ένωσή της με την Ελλάδα.
Η ομιλία του Προέδρου της Βουλής
Στη νεότερη ελληνική Ιστορία, η Κρήτη έγραψε πολλές και σημαντικές σελίδες. Σελίδες αγώνων και θυσιών. Σελίδες ελευθερίας, με κορυφαία τη μεγάλη σελίδα της ενσωμάτωσής της στον εθνικό κορμό. Πλησιάζουμε ένα αιώνα από την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Είναι χρέος μας να τιμούμε εκείνους που έκαναν τα εθνικά οράματα πραγματικότητα. Είναι χρέος μας να μαθαίνουμε την αλήθεια, σε όλες τις διαστάσεις της. Η γνώση και κατανόηση της Ιστορίας συμβάλλει στην ορθή αντίληψη του παρόντος και τον καλύτερο σχεδιασμό του μέλλοντος. Στην ιστορική προσέγγιση η Βουλή των Ελλήνων έχει το δικό της ρόλο.
Πριν από πέντε (5) χρόνια, το 2003, όταν συμπληρώνονταν 90 χρόνια από την ένωση της Μεγαλονήσου με τη Μητέρα Πατρίδα, το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος» οργάνωσε υπό την αιγίδα της Βουλής των Ελλήνων, σε συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τις Ιστορικές Εταιρείες του τόπου, εκδηλώσεις τιμής και μνήμης σε όλες τις μεγάλες πόλεις της Κρήτης. Μία από τις εκδηλώσεις αυτές ήταν το Συμπόσιο που οργανώθηκε, σε συνεργασία με την Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Ρεθύμνου, εδώ στο Ρέθυμνο. Έγιναν τότε πρωτότυπες ανακοινώσεις που προσφέρουν σημαντικά ιστορικά στοιχεία, τα οποία συμβάλλουν στη γνώση, την περαιτέρω έρευνα, την ουσιαστική μελέτη μιας από τις σπουδαιότερες περιόδους της σύγχρονης Ιστορίας μας. Τα πρακτικά του Συμποσίου εκείνου καταγράφηκαν σ’ ένα ενιαίο καλαίσθητο τόμο, τον οποίο παρουσιάζουμε σήμερα.
Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια, στην Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Ρεθύμνου και στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος», που είναι οι εκδότες του τόμου και στον επιμελητή της έκδοσης κ. Μιχάλη Τρούλη.
Η περίοδος στην οποία αναφέρεται το βιβλίο που παρουσιάζουμε απόψε, σημαδεύτηκε από την αγωνιστική παρουσία, και την πολιτική δράση του μεγάλου Κρητικού και μεγάλου Έλληνα. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος είναι ο κορυφαίος πρωταγωνιστής της περιόδου εκείνης. Είναι ο ηγέτης, που διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο κατά τη δύσκολη πορεία της Κρήτης προς την απελευθέρωση και την ένωσή της με το Ελληνικό Κράτος. Στη μεταβατική φάση, από την οθωμανική κατοχή προς την Ένωση (την περίοδο, δηλαδή, της Κρητικής Πολιτείας και της αρμοστείας του πρίγκιπα Γεωργίου) ο Βενιζέλος διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο από τη θέση του Συμβούλου (δηλαδή του υπουργού της Δικαιοσύνης). Προσέφερε καθοριστικές υπηρεσίες στην εμπέδωση της ασφάλειας και την απονομή της Δικαιοσύνης. Συμμετείχε ενεργά στις σημαντικές αλλαγές που συντελέστηκαν σε πολλούς τομείς:
- στην πολιτική,
- την οικονομία,
- την εκπαίδευση,
- τον πολιτισμό.
Γρήγορα, όμως, ήλθε σε αντίθεση με τον τρόπο διακυβέρνησης του πρίγκιπα. Η ρήξη στις σχέσεις τους οδήγησε το Βενιζέλο, στην Αντιπολίτευση. Ο πόθος, όμως, της Ένωσης καθοδηγούσε σταθερά τα βήματά του. Ως αρχηγός της αντιπολίτευσης, ο Ελευθέριος Βενιζέλος οργάνωσε, το 1905, την επανάσταση του Θέρισου. Στόχος του ήταν…
- η προώθηση του ενωτικού σκοπού,
- η διασφάλιση των ελεύθερων θεσμών και
- η καθιέρωση του κοινοβουλευτισμού, στη Μεγαλόνησο.
Την περίοδο αυτή, το Ατσιπόπουλο υπήρξε το σημαντικότερο, μετά το Θέρισο, επαναστατικό κέντρο και η συμβολή του στον επαναστατικό αγώνα ήταν ιδιαίτερα σημαντική. Ένα χρόνο αργότερα ο πρίγκιπας Γεώργιος εγκατέλειψε την Κρήτη και στη θέση του διορίστηκε ο Αλέξανδρος Ζαΐμης, διαπρεπής πολιτικός, που έγινε πολλές φορές Πρωθυπουργός και Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Το κρητικό ζήτημα εισήλθε σε μια νέα περίοδο, κατά την οποία διαμορφώθηκαν οι συνθήκες, που θα οδηγούσαν, σύντομα, στην Ένωση.
Η πανελλήνια αναγνώριση και ακτινοβολία του Βενιζέλου τον οδήγησαν στην Αθήνα, όπου ανέλαβε την πρωθυπουργία της χώρας. Αναπτέρωσε, έτσι, και τις ελπίδες των Κρητικών για γρήγορη εκπλήρωση των εθνικών στόχων. Είχε, ωστόσο, την οξυδέρκεια και τη διορατικότητα που απαιτούσαν οι καιροί. Από τη θέση, του πρωθυπουργού της Χώρας, ο Ελευθέριος Βενιζέλος διέκρινε ότι δεν ήταν, ακόμη, δυνατή η άμεση λύση του κρητικού ζητήματος. Οι διεθνείς συγκυρίες δεν ήταν κατάλληλες και οι κίνδυνοι που καιροφυλακτούσαν εξαιρετικά σοβαροί. Χρειάστηκε τεράστιο πολιτικό θάρρος, για να μην κάνει, την ώρα εκείνη, δεκτή την είσοδο Κρητών βουλευτών στη Βουλή των Ελλήνων.
Εκτιμούσε, με υπευθυνότητα, ότι μια τέτοια εξέλιξη μπορούσε να οδηγήσει σε στρατιωτική σύγκρουση με την Τουρκία και πολιτική αντιπαράθεση με τις Μεγάλες Δυνάμεις. Πίστευε ότι ήταν πρόωρη και επικίνδυνη μια τέτοια απόφαση.
Η Ελλάδα, την ώρα εκείνη, δεν ήταν έτοιμη να επικρατήσει. Ο Βενιζέλος προετοίμαζε τη Χώρα εντατικά, για τους Βαλκανικούς Πολέμους, για να έχει το δικό της μέρισμα ελευθερίας. Και, πράγματι, έτσι έγινε. Με το τέλος του Β΄ Βαλκανικού Πολέμου η Ελλάδα είχε πετύχει μεγάλες νίκες στην ξηρά και τη θάλασσα. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος πέτυχε στο διπλασιασμό της χώρας και στην οριστική λύση του κρητικού ζητήματος. Με τις συνθήκες του Λονδίνου και του Βουκουρεστίου ο σουλτάνος παραιτήθηκε από κάθε δικαίωμα επικυριαρχίας στη Μεγαλόνησο και την 1η Δεκεμβρίου 1913 υψώθηκε στο φρούριο Φιρκά η ελληνική σημαία. Η ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα ήταν πλέον γεγονός. Το όνειρο γενεών Κρητών έγινε πραγματικότητα.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος κατάφερε, μέσα από συμπληγάδες, να φέρει σε πέρας το δύσκολο έργο του. Κατάφερε να δικαιώσει τα οράματα και τις θυσίες των Κρητικών. Η Κρήτη μετά από μακρόχρονους αγώνες είδε το όνειρο της πολυπόθητης ένωσης να γίνεται πραγματικότητα.
Όσα σε συντομία παρέθεσα αναπτύχθηκαν αναλυτικά στο Συμπόσιο του 2003 για τα 90 χρόνια της ένωσης της Κρήτης. Εξειδικεύονται και αναλύονται στον τόμο που παρουσιάζεται, σήμερα. Αποδίδουν τα γεγονότα μιας ηρωϊκής εποχής και εμπλουτίζουν τη γνώση για μεγάλα ιστορικά γεγονότα και τους πρωταγωνιστές τους. Συγχαίρω όλους όσοι συνέβαλαν στην έκδοση αυτή και εύχομαι το πολυσήμαντο περιεχόμενό της να γίνει κτήμα του καθενός.
Μέσα από τη γνώση της Ιστορίας μας μπορούμε να αντλούμε εμπειρία για το σήμερα. Οφείλουμε να κατανοούμε τα συμπεράσματα της Ιστορίας και να τα μετατρέπουμε σε διδάγματα για την εποχή μας. Παν’ απ’ όλα οφείλουμε όλοι (ο καθένας από τη θέση στην οποία βρίσκεται), να υπηρετούμε την εθνική συνεννόηση, την εθνική ενότητα, την εθνική ομοψυχία. Ενωμένοι και αποφασιστικοί οι Έλληνες μπορούμε, όχι μόνο να ξεπερνούμε τις δυσκολίες των καιρών, αλλά και να καταγράφουμε σημαντικά επιτεύγματα με γνώμονα το εθνικό, το συλλογικό και κοινωνικό συμφέρον.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος γνώστης της Ιστορίας ο ίδιος, έγραψε το σημαντικότερο και μεγαλύτερο μέρος της Ελληνικής Ιστορίας του πρώτου μισού του 20ου αιώνα με τις πράξεις του. Του αξίζουν τα λόγια του Θουκιδίδη όπως ο ίδιος τα μετέφρασε στα νέα ελληνικά:
«Θα μου είναι όμως αρκετόν, εάν το έργο μου κρίνουν ωφέλιμον όσοι θελήσουν να έχουν ακριβή αντίληψιν των γεγονότων, όσα έχουν ήδη λάβει χώραν, και εκείνων τα οποία κατά την ανθρώπινην φύσιν μέλλουν να συμβούν περίπου όμοια. Διότι την ιστορίαν μου έγραψα ως θησαυρόν παντοτεινόν…».
