Του π. Στυλ. Θεοδωρογλάκη
«Πάσα πνοή ανεσάτω τον Κύριον»
Στην Ορθόδοξη παράδοση και ζωή της αγίας μας Εκκλησίας η λατρεία μας χρησιμοποιεί από αιώνων τη μουσική τέχνη ως κυρίαρχο φορέα έκφρασής της και συγκεκριμένα τη βυζαντινή μουσική, η οποία φαίνεται να κάνει κατανοητή τη λειτουργική γλώσσα της λατρείας και να προεκτείνει αυτή την κατανόηση ανάμεσα στο Θεό και τους ανθρώπους, τον ουρανό και τη γη.
Φυσικά, η κατανόηση της λατρείας είναι ένα ζήτημα και για την ίδια την εκκλησία καθώς και για τους πιστούς που όλο αποζητούν και την κατά γράμμα λυτρωτική βίωση και ζωή.
Η γλώσσα των ύμνων και των ευχών στη λατρεία της αγίας μας Εκκλησίας, πέρα από τον ποσοτικό και λυρικό χαρακτήρα της και την κάνει ακουστικά ευχάριστη, είναι στο μεγαλύτερο μέρος της ξένη στη σημερινή γλώσσα του ευσεβή λαού του Θεού, με αποτέλεσμα να μην αποδίδει τα λατρευτικά νοήματα και στερεί τους πιστούς από τη γεύση και το χορτασμό εδεσμάτων, που είναι πλούσια στρωμμένα στην πνευματική τράπεζα της λατρείας.
Το πρόβλημα αυτό, που δεν αγνοεί η Εκκλησία μας, προσπαθεί να ξεπεράσει με την κατήχηση, το κήρυγμα και την τέχνη, κυρίως της αγιογραφίας και της μουσικής, έχοντας πάντα τις πόρτες της ανοιχτές για νέους Ρωμανούς Μελωδούς, που θα δώσουν νέες διαστάσεις στη λατρευτική έκφραση για περισσότερη κατανόηση και περισσότερη και ουσιαστικότερη βίωση.
Φυσικά, είναι ξεκάθαρο για την ορθόδοξη εκκλησία, ότι η λατρεία δεν έχει σχολικό χαρακτήρα και στόχο έχει, όχι να μάθει ο πιστός, αλλά κυρίως να βιώσει το μυστήριο και να ζήσει τη χαρά της αποκάλυψης λατρευτικά και λειτουργικά.
Στην πορεία αυτή της μυστηριακής και μυσταγωγικής βίωσης οδηγεί τους πιστούς η λατρεία μας με τη συνδρομή είναι το μοναδικότερο φαινόμενο στο χώρο της μουσικής και ανεπανάληπτη πραγματικότητα στα παγκόσμια μουσικά δρώμμενα των αιώνων.
Η Βυζαντινή μουσική τέχνη εκτείνεται μονοφωνικά, ζωντανά, κατανοητά, από την γη ως τον ουρανό και αποτελεί διαχρονικά την αρμονική σύνθεση θείου και ανθρώπινου και τροφοδοτεί την υπαρξιακή ενότητα του ανθρώπου με το θεό στην φιλανθρωπικότερη έκφραση της μέσα στους αιώνες, στο ανάστημα του θεανθρώπινου, του άγιου.
Η συνδρομή της βυζαντινή μουσικής στη λατρεία της εκκλησίας μας είναι καθοριστική της ίδιας της λατρείας, που δε γνωρίζεται χωρίς τη βυζαντινή μουσική.
Αυτό σημαίνει ότι η βυζαντινή μουσική δεν έχει τυπικό, αλλά ουσιαστικό λόγο ύπαρξης στη λατρεία και κάθε σκέψη μείωσης ή υποκατάστασης της με μουσικά όργανα ή τάχα εξευρωπαϊσμό της, είναι ταυτόχρονα πράξη αντιλατρευτική, αντιλειτουργική και ανορθόδοξη, για τούτο και εκκλησιαστικά καταδικασμένη.
Ο ευσεβής λαός του θεού καταλαβαίνει και αποδέχεται αυτή τη γλώσσα της εκκλησίας που συνθέτει και τραγουδεί τραγούδια του θεού.
Αυτή η μουσική γλώσσα, βγαίνει μέσα από την ψυχή του λαού του Θεού, δεν επιβάλλεται από ξένους, δεν υπηρετεί κανένα συμφέρον και καμία σκοπιμότητα, είναι βαθύτατα φιλανθρωπική όπως είναι και η ίδια της λατρείας μας.
Η βυζαντινή μουσική, ως η λατρευτική γλώσσα της αγίας μας εκκλησίας, αποτελεί πράγματι τον ακατάλυτο αυθεντικό φορέα έκφρασης και βίωσης της ορθόδοξης λατρείας μας.
Θεματοφύλακας αυτής της ζωογόνου λατρευτικής μουσικής έκφρασης είναι φυσικά οι ιεροψάλτες μας.
Εκείνοι, περισσότερο από κάθε άλλον, έχουν συλλάβει την ουσία και το νόημα της μουσικής βυζαντινής γλώσσας, και οι οποίοι αγωνίζονται κάτω από σκληρές συνθήκες για τη διάσωση και ανάπτυξη της βυζαντινής μουσικής.
Χαιρετίζουμε το ιεροψαλτικό μας δυναμικό, της πόλεως και της πατρίδας μας γενικότερα.
Τιμούμε διακριτικά, τα πρόσωπα όλων των ιεροψαλτών και ευχόμαστε για την ανάπτυξη της μουσικής βυζαντινής τέχνης προς ουσιαστικότερη κατανόηση και βίωση της λατρείας μας, που μόνο και μοναδικό στόχο έχει τη σύσταση και την εκ Χριστό τελείωση του λαού του Θεού, «πάντων ημών».
