Κύριε Διευθυντή
Τον τελευταίο καιρό έπεσε στην αντίληψή μας, ότι κάποιοι νέοι εχθροί του Ελληνικού Έθνους προσπαθούνε να δημιουργήσουνε πρόβλημα επιδιώκοντας να πείσουνε ότι θα μπορούσε η Κρήτη να αποσχισθεί από την μητέρα Ελλάδα και να αποτελέσει ελεύθερα κράτος. Πρέπει να καταλάβουνε αυτά τα ρεμάλια ότι η ασθένεια που τους προέβαλε, ευτυχώς δεν είναι μεταδοτική. Όπως και οι ίδιοι ξέρουνε, είναι ελάχιστοι και υπηρετούνε ξένες σκοτεινές δυνάμεις που στόχο έχουνε να συρρικνώσουνε τον Ελληνισμό και να προσθέσουνε νέα προβλήματα στον λαό.
Η Κρήτη θα μπορούσε να διώξει τους Τούρκους αρκετά πρωτύτερα αν δεχότανε από την αρχή την αυτονομία. Το 1866 οι Τούρκοι υπόσχονταν να ικανοποιήσουνε όλα τα αιτήματα των επαναστατών, εκτός από την ένωση με την Ελλάδα, μα οι επαναστάτες κεντρικό αίτημα είχανε την ένωση και συνέχισαν την επανάσταση. Όταν το 1886 ο Άγγλος πολιτικός Τσάμπερλαιν εδήλωσε ότι η Κρήτη αγωνίζεται όχι για την ένωσή της με την Ελλάδα, μα για την αυτονομία της, ο εκ Σφακίων βουλευτής των Κρητών της Μήλου Γεώργιος Ξενουδάκης του υπενθύμισε τα υπομνήματα των Κρητών στις ευρωπαϊκές Κυβερνήσεις για ένωση της Κρήτης, και υπενθύμισε ακόμα ότι κεντρικό αίτημα και κεντρικός στόχος σε όλους τους ξεσηκωμούς της Κρήτης ήτανε «ΕΝΩΣΗ Ή ΘΑΝΑΤΟΣ».
Στη δεκαετία του 1890 ο Μανούσος Κούνδουρος , φλογερός πατριώτης και διορατικός πολιτικός, αφού είδε ότι άμεσα δεν ήτανε εύκολη η ένωση, αποφάσισε (σαν Πρόεδρος της Μεταπολιτευτικής Επιτροπής) να δεχτεί την ηγεμονία και θα ήτανε φυσικό επακόλουθο η ένωση. Όμως μεγάλος μέρος του Κρητικού λαού εφοβήθηκε ότι αυτό μπορεί να διαιωνιστεί και χαρακτηρίζανε προδότη τον Κούνδουρο. Δυστυχώς η Ελλάδα που γέννησε Βενιζέλους και Περικλήδες, έχει την ατυχία να γεννά κάπου – κάπου και Εφιάλτες.
Πολύ θα θέλαμε να ξέρομε: 1) Ποιοι είναι υποκινητές και ποια είναι τα κίνητρα για μια τέτοια κίνηση και 2) Ας μας πούνε τι θα κέρδιζε και τι θα έχανε η Κρήτη, αν θα τρελαινότανε ο λαός της να κάνει μια τέτοια «αυτοκτονία». Θέλομε επίσης να ξέρουνε αυτού που κατασκευάζουνε μια τέτοια τορπίλη, ότι αυτή ποτέ δεν θα εκραγεί.
Κανάκης Γερωνυμάκης