Με αφορμή την Ευρωπαϊκή Ημέρα Ασφαλούς Διαδικτύου φέτος, η οργάνωση ΝΕΟΙ θέλει να ενημερώσει τους χρήστες του διαδικτύου σχετικά με την ασφάλεια των προσωπικών δεδομένων σε ιστοχώρους κοινωνικής δικτύωσης. Το φαινόμενο των ιστοχώρων κοινωνικής δικτύωσης όπως το Facebook, Twitter κ.α. σήμερα κατέχει την πρώτη θέση στις προτιμήσεις των νέων που σχετίζονται με τη χρήση του διαδικτύου. Φράσεις όπως «σε σκούντησα, το είδες;», «σου έκανα add» και «έχεις facebook;» είναι μέρος του καθημερινού τους λεξιλογίου.
Νέοι και νέες «χτίζουν» και δοκιμάζουν την ιδανική εικόνα τους καθημερινά σε σελίδες κοινωνικής δικτύωσης, προωθώντας μια ταυτότητα εικονική – όπως οι ίδιοι θα ήθελαν να είναι – και όχι, πολλές φορές, πραγματική εκθέτοντας σε εκατομμύρια «θεατές» τα προσωπικά τους δεδομένα.
Η οργάνωση ΝΕΟΙ τον τελευταίο χρόνο δέχεται καθημερινά τηλεφωνήματα από νέες και νέους οι οποίοι θέλουν να καταγγείλουν περιστατικά, όπως κλοπή προσωπικών δεδομένων, παραβίαση του προφίλ τους σε αντίστοιχες σελίδες, καθώς και να ζητήσουν συμβουλές, όπως πώς να προστατευθούν πιο αποτελεσματικά κατά την πλοήγησή τους στο διαδίκτυο.
Ιστοχώροι, όπως το Facebook, δίνουν τη δυνατότητα στους χρήστες, ιδιαίτερα στους νέους, να ερευνήσουν διάφορες πτυχές της προσωπικότητας άλλων χρηστών παρέχοντας παράλληλα στους τελευταίους την ευχέρεια να ερευνήσουν τις πτυχές και της δικής τους προσωπικότητας και τον τρόπο με τον οποίο αυτή παρουσιάζεται στους άλλους. Μοιράζονται το όνομά τους, τις φωτογραφίες τους, λέξεις, σκέψεις με τόσους άλλους ανθρώπους.
Ζουν τη ζωή τους on-line. Επικοινωνούν με άλλους χρήστες, οι οποίοι αριθμούν εκατομμύρια, διαλέγουν «φίλους» και ανοίγουν τους εαυτούς τους, δηλώνοντας εάν είναι σε μια σχέση ή μόνοι κλπ. Πολλοί νέοι έχουν πάνω από 1,000 φίλους στο Facebook, για να μοιράζονται όλα αυτά μαζί τους.
Η Ελένη 21 ετών δηλώνει φανατική χρήστης του Facebook:
«Καθημερινά με το που γυρίζω σπίτι από τη σχολή θα μπω στο ίντερνετ να τσεκάρω το προφίλ μου. Έχω 875 φίλους από τους οποίους μερικούς δεν τους ξέρω απλά τους πρόσθεσα, γιατί βρήκα κάτι ενδιαφέρον στην φωτογραφία τους. Μου αρέσει να κάνω φίλους, να λέω την γνώμη μου αλλά και να ακούγεται η φωνή μου σε διάφορα γκρουπ, να ενημερώνομαι για γνωστούς μου – που είναι και τι κάνουν – βλέποντας το προφίλ και τις φωτογραφίες τους. Με την παρέα μου, πλέον, όταν είμαστε για καφέ συζητάμε σχεδόν πάντα για τους διαδικτυακούς μας φίλους, ποιος μας σκούντησε ή ποιον κάναμε add (αποδοχή).»
Η σύμβουλος ψηφιακής στρατηγικής νέων τεχνολογιών της οργάνωσης ΝΕΟΙ, Μαρία Ράμμου, τονίζει «Οι παραπάνω συμπεριφορές είναι μέρος του χαρακτήρα των νέων. Ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης όπως το Facebook δίνουν στους νέους πολύ περισσότερη δύναμη να διαμορφώσουν εικονικές ταυτότητες, συνήθειες και φιλίες με έναν πιο ακραίο τρόπο. Στο χώρο του σχεδιασμού της διαδικτυακής ταυτότητας, αυτό καθιστά τους νέους πιο ατομικιστές και νάρκισσους. Οι νέοι «πλάθουν» τον εαυτό τους με τα προφίλ τους. Στον χώρο όμως των προσωπικών σχέσεων υπάρχει ανησυχία για τη λέξη «φίλοι» καθώς πολλούς από αυτούς δεν τους ξέρουμε. Χάνεται δηλαδή η έννοια της συναναστροφής μεταξύ φίλων για την ανταλλαγή απόψεων, σκέψεων κλπ, και γίνεται μία «παράσταση» σε ένα εικονικό κοινό με κριτές αντί για πραγματικούς φίλους.»
Όλοι θέλουμε να είμαστε δημοφιλείς και κοινωνικοί στο σχολείο, στο φροντιστήριο, στο πανεπιστήμιο και γενικότερα στους χώρους που συναναστρεφόμαστε με ανθρώπους. Το ίδιο συμβαίνει και στο χώρο του διαδικτύου, όπου, για παράδειγμα, το ποιοι είμαστε στο Facebook, αντανακλάται από τους φίλους μας και τα γκρουπ που ανήκουμε.
Θα πρέπει να είμαστε ενήμεροι και να γνωρίζουμε ότι στο Facebook τίποτα δεν μένει κρυφό. Μπορεί τη μια μέρα να είμαστε σε ένα πάρτυ και κάποιος άγνωστος να τραβήξει μια φωτογραφία μας σε προσωπική στιγμή και την επόμενη μέρα να τη δούμε αναρτημένη στο Facebook.
Πρέπει ακόμα να γνωρίζουμε ότι υπάρχει η δυνατότητα να ψάξει κάποιος σε μια μηχανή αναζήτησης το όνομά μας και να δει τα στοιχεία μας από το Facebook. Οι φωτογραφίες μας και τα βίντεό μας είναι εκτεθειμένα με δημόσιους συνδέσμους, όπου ο καθένας μας μπορεί να έχει πρόσβαση και έχει τη δυνατότητα να κάνει κακόβουλη χρήση.
Η πρόεδρος της ΜΚΟ ΝΕΟΙ, Άννα Ευθυμίου, με την ιδιότητά της ως δικηγόρου σημειώνει: «Το Facebook είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς ιστοχώρους κοινωνικής δικτύωσης παγκοσμίως. Οι περισσότεροι νέοι δείχνουν «τυφλή» εμπιστοσύνη στην κοινότητα χρηστών του Facebook χρησιμοποιώντας το πραγματικό τους όνομα, διεύθυνση, ημερομηνία γέννησης, φωτογραφία κ.α., χωρίς προηγουμένως να έχουν διαβάσει τα «μικρά γράμματα» του Legal Notice (Όροι Χρήσης).
Ωστόσο, οι νέοι πρέπει να μάθουν να διαβάζουν πρώτα τους όρους εγγραφής με τους οποίους συμφωνούν και να είναι πιο προσεκτικοί με τις πληροφορίες και το περιεχόμενο που εναποθέτουν στο Διαδίκτυο, καθόσον είναι άγνωστος ο τρόπος με τον οποίο αυτό θα διακινηθεί και θα εκμεταλλευτεί στον κυβερνοχώρο. Για παράδειγμα, το κόστος στο μέλλον ενός νέου ατόμου μπορεί να είναι πολύ υψηλό εάν κάτι ανεπιθύμητο βρεθεί από έναν εργοδότη, ο οποίος χρησιμοποιεί το Διαδίκτυο ως εργαλείο για να εξετάζει τους πιθανούς υπαλλήλους του.
Και αυτό δεν αποτελεί το μοναδικό παράδειγμα. Οι κίνδυνοι από την εκμετάλλευση ενός περιεχομένου ή και στοιχείων προσωπικών δεδομένων στο χώρο του Διαδικτύου είναι πολλοί, γι’ αυτό πρέπει να υπάρχει ενημέρωση και επαρκής γνώση των όρων στους οποίους οι νέοι προσχωρούν, προκειμένου να χρησιμοποιήσουν κάποια ιστοσελίδα ή δυνατότητα του Διαδικτύου
Από την άλλη όμως, μέσα από τη σωστή χρήση του Facebook επιτυγχάνεται η επικοινωνία ανθρώπων που υπό διαφορετικές συνθήκες δε θα επικοινωνούσαν ποτέ, η άμεση και γρήγορη πληροφόρηση, καθώς και η ανταλλαγή απόψεων και θέσεων.» Η ΜΚΟ ΝΕΟΙ ενημερώνει για τέσσερα (4) βασικά πράγματα που πρέπει να γνωρίζουμε αναφορικά με το Facebook, παραθέτοντας μερικούς από τους βασικούς όρους που οι χρήστες αυτομάτως συμφωνούν με την εγγραφή τους στο Facebook.
- Οι όροι μπορούν να αλλάξουν οποτεδήποτε χωρίς προειδοποίηση. Αυτό είναι τυποποιημένο για έναν ιστοχώρο, αλλά στη συγκεκριμένη ιστοσελίδα, η δήλωση αυτή εμφανίζεται στις πρώτες πρώτες σειρές, που σημαίνει ότι ο χρήστης αυτομάτως συμφωνεί και με όλες τις αλλαγές που μπορεί να γίνουν χωρίς προηγούμενη ενημέρωση.
- Οι εφαρμογές δεν εγγυώνται την ασφάλεια. Οι χρήστες του Facebook που χρησιμοποιούν εφαρμογές που προέρχονται από τρίτους, δηλαδή quiz, παιχνίδια κ.α., πρέπει να γνωρίζουν ότι εάν οι προσωπικές τους πληροφορίες διαρρεύσουν μέσα από τα πρωτόκολλα ασφάλειας του Facebook, το Facebook ΔΕΝ φέρει καμία ευθύνη.
- Αποποιείστε τα πνευματικά σας δικαιώματα. Το Facebook αναπτύσσεται λόγω της πληρότητας των θέσεων που καταλαμβάνουν οι χρήστες του. Αυτό που πρέπει όμως να γνωρίζουμε είναι ότι ταχυδρομώντας οποιοδήποτε περιεχόμενο δίνουμε στο Facebook την άδεια να το χρησιμοποιήσει με όποιον τρόπο θέλει. Αναλυτικά μέσα στους όρους αναγράφεται το εξής:
«Με την ταχυδρόμηση περιεχομένου από εγγεγραμμένους χρήστες, από οποιαδήποτε περιοχή και μέρος, οι χρήστες χορηγούν αυτόματα και επιτρέπουν στην επιχείρηση Facebook, μια αμετάκλητη, διαρκή, μη αποκλειστέα, μεταβιβάσιμη, πλήρως πληρωμένη, παγκόσμια άδεια (με το δικαίωμα στο sublicense) να χρησιμοποιήσει, αντιγράψει, αποδώσει δημόσια, επιδείξει δημόσια, να επαναφορμάρει και να μεταφράσει, απόσπασμα (γενικά ή εν μέρει) και να διανείμει το περιεχόμενο χρηστών για οποιοδήποτε σκοπό σχετικά με τον ιστοχώρο ή την προώθησή του, να προετοιμάσει σχετικές παράγωγες εργασίες με τον ιστοχώρο, ή να ενσωματώσει άλλες, και να χορηγήσει και να εγκρίνει sublicenses των ανωτέρω.»
Σε απλή γλώσσα, αυτό σημαίνει ότι οι χρήστες δεν ελέγχουν πλέον τα πνευματικά δικαιώματα του υλικού που εναποθέτουν στον ιστοχώρο του Facebook. Για παράδειγμα, εάν φορτώσετε μια φωτογραφία σας στο Facebook, πρέπει να γνωρίζεται με βάση όσα αναγράφονται στους όρους ότι το Facebook μπορεί να δημιουργήσει αντίγραφά της και να τα πουλήσει έναντι πληρωμής ή μη, σε τρίτους χωρίς την άδειά σας ως προωθητική ή διαφημιστική ενέργεια. Εάν κρατάτε κάποια προσωπικά στοιχεία στο Facebook ή προσωπικές σκέψεις, το Facebook μπορεί να τις μετατρέψει σε βιβλίο, να δημιουργήσει αντίγραφα και να τα προωθήσει στην αγορά.
Η μυστικότητα δεν είναι εγγυημένη. Πριν δώσετε τα πραγματικά σας στοιχεία από ονοματεπώνυμο, διεύθυνση, ιστορικό, μέχρι και κινητό τηλέφωνο στο Facebook θα πρέπει να γνωρίζετε ότι το Facebook δεν εγγυάται τη μυστικότητα τους. Συγκεκριμένα το Facebook δεν είναι αρμόδιο για την καταστρατήγηση οποιονδήποτε ρυθμίσεων απορρήτου (privacy settings) ή μέτρων ασφαλείας που εμπεριέχονται στον ιστοχώρο. Αυτό σημαίνει ότι εάν ένας hacker κλέψει τα προσωπικά σας δεδομένα μέσα από το Facebook, αυτό δε φέρει καμία ευθύνη ούτε μπορεί να κατηγορηθεί για τα μέτρα ασφαλείας του.
Το πιο σημαντικό είναι ότι το ίδιο το Facebook προειδοποιεί τους χρήστες του μέσα από τους Όρους Χρήσης ότι εάν αποκαλύπτουμε προσωπικές πληροφορίες, φωτογραφίες, video, λίστες αγορών, κινητά τηλέφωνα, κ.α., όλα αυτά μπορούν να διατεθούν δημόσια.
Καθημερινά η οργάνωση ΝΕΟΙ έρχεται σε επαφή με νέους πολίτες, ακούει τις σκέψεις και τους προβληματισμούς τους και προσπαθεί μέσα από διάφορες δράσεις μαζί τους να διαμορφώσει μια πραγματικότητα που να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες και τις ανησυχίες τους, στα θέλω και τα πιστεύω τους. Το έργο της οργάνωσης παρέχεται δωρεάν και υλοποιείται από στελέχη, μέλη, υποστηρικτές, εθελοντές και κάθε ευαισθητοποιημένο πολίτη που θέλει να συμβάλλει. Καθημερινά μπορείτε να επικοινωνείτε μαζί μας στα τηλέφωνα: 2310 384025 & 2310 232418 ή με email info@mkoneoi.gr
