Κύριε πρόεδρε, είναι κοινή διαπίστωση πως το οδικό δίκτυο της Κρήτης δεν είναι αυτό που απαιτούν οι σύγχρονες ανάγκες της ασφαλούς και γρήγορης μεταφοράς, καθώς και ο μεγάλος κυκλοφοριακός φόρτος του, που είναι αποτέλεσμα της ραγδαίας τουριστικής και οικονομικής ανάπτυξης του νησιού μας τα τελευταία χρόνια. Οδυνηρή συνέπεια αυτής της κατάστασης είναι να γίνονται εκατοντάδες τροχαία ατυχήματα και να θρηνούμε κάθε χρόνο πολλά θύματα.Στο παρελθόν το οδικό δίκτυο της Κρήτης δεν είχε συνολική προσέγγιση, αλλά γίνονταν αποσπασματικά διάφορες βελτιώσεις και έργα, με τοπικιστική κυρίως νοοτροπία, χωρίς ευρύτερο σχεδιασμό, με αποτέλεσμα να έχουμε σήμερα ένα οδικό δίκτυο …πολλών ταχυτήτων. Δεν είναι η πρώτη φορά που καταθέτω τις απόψεις μου για το συγκεκριμένο θέμα.. Και στο Νομαρχιακό Συμβούλιο, και στο Περιφερειακό Συμβούλιο, αλλά και με δημόσιο διάλογο έχουν γίνει εκτενείς συζητήσεις πάνω στις προτάσεις μου. Δυστυχώς, αν και η κοινωνία έχει κατανοήσει τόσο το μέγεθος του προβλήματος όσο και τους τρόπους που μπορεί να λυθεί, φαίνεται πως ο Υπουργός ΠΕΧΩΔΕ δεν έχει αποφασίσει ακόμα τον τρόπο αντιμετώπισής του.Η άποψή μου είναι ότι πρέπει να αντιμετωπίσουμε το θέμα συνολικά, βάζοντας ως στόχο την επόμενη πενταετία να έχουμε δημιουργήσει σε επίπεδο Κρήτης ένα ασφαλές οδικό δίκτυο με σύγχρονες προδιαγραφές. Για τη συνολική προσέγγιση του θέματος απαιτείται ο διαχωρισμός των έργων σε τρεις άξονες: Α) ΒΟΑΚ, Β) κάθετοι οδικοί άξονες και ΝΟΑΚ και Γ) υπόλοιπο οδικό επαρχιακό – δημοτικό δίκτυο.Με αυτή τη λογική καταθέτω στο Νομαρχιακό Συμβούλιο συγκεκριμένη πρόταση για συζήτηση, που πιστεύω ότι είναι ρεαλιστική και υλοποιήσιμη.Α) Βόρειος Οδικός Άξονας Ο ΒΟΑΚ είναι ο κύριος οδικός άξονας σύνδεσης όλης της Κρήτης με τεράστια σημασία για την οικονομική και τουριστική ανάπτυξη. Η αναβάθμισή του είναι ενταγμένη στο Τομεακό Πρόγραμμα του ΥΠΕΧΩΔΕ και για το ΕΣΠΑ – σύμφωνα με Υπηρεσιακούς παράγοντες του Υπουργείου – έχουν δεσμευτεί κονδύλια 350 εκατομμυρίων ευρώ, περίπου. Το ποσό αυτό είναι μεν σημαντικό, όμως δεν είναι αρκετό προκειμένου να αναβαθμιστεί ο ΒΟΑΚ, στο σύνολό του, σε ένα σύγχρονο αυτοκινητόδρομο με τις αναγκαίες προδιαγραφές ασφάλειας που ο φόρτος του απαιτεί, καθώς η δαπάνη για το συγκεκριμένο έργο υπολογίζεται στο 1,5 δις ευρώ.H λύση που προτείνω είναι ο ΒΟΑΚ να ενταχθεί στο πρόγραμμα του ΥΠΕΧΩΔΕ «Δρόμοι ανάπτυξης» με τη μέθοδο της παραχώρησης (αυτοχρηματοδότηση) και με προδιαγραφές σύγχρονου αυτοκινητόδρομου από την Κίσσαμο ως τη Σητεία, όπως π.χ. η Ε65 και ο δρόμος Κόρινθος – Τρίπολη – Καλαμάτα. Τα συγκεκριμένα έργα εκτελούνται με τη μέθοδο της σύμβασης παραχώρησης και παρουσιάζουν αρκετές ομοιότητες με τον ΒΟΑΚ, από πλευράς κυκλοφοριακού φόρτου, διατομής και μήκους, ενώ επίσης παρουσιάζει ενδιαφέρον η σύγκριση των δαπανών και η μεθοδολογία κατασκευής τους. Για παράδειγμα αναφέρω την Ε65 (Κεντρικής Ελλάδος) με μήκος 233 χιλιόμετρα και συνολική δαπάνη 1,1 δις ευρώ.Πρέπει να σημειωθεί ότι οι συμβάσεις παραχώρησης απαιτούν εντατική προετοιμασία με μελέτες και πλήρη επεξεργασία μέχρι την υπογραφή της σύμβασης και την κύρωσή της από τη Βουλή και απαιτούνται 5 στάδια:
- Αναγνωριστική μελέτη με εξέταση εναλλακτικών λύσεων.
- Οριστικός καθορισμός της χάραξης από τεχνοοικονομική άποψη.
- Χωροθέτηση μέσω προμελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων
- Προμελέτη οδοποιίας – Οριστική γεωλογική, γεωτεχνική Μ.Π.Ε. – Οριστικοποίηση χρηματοοικονομικής μελέτης.
- στάδιο: Έγκριση περιβαλλοντικών όρων – Οριστικοποίηση τευχών δημοπράτησης – Προεπιλογή ομίλων – Αξιολόγηση προσφορών – Ανάδειξη αναδόχου – Σύμβαση.
Θα πρέπει να σημειωθεί επίσης ότι το ενδεικτικό κόστος μετακίνησης για τον οδηγό – καταναλωτή θα προκύψει από τις μελέτες, αλλά θα αποτελέσει και βασικό κριτήριο κατά την αξιολόγηση των προσφορών, όπου θα συνυπολογιστεί τόσο ο κυκλοφοριακός φόρτος του ΒΟΑΚ όσο και η παραχώρηση προς εκμετάλλευση δημόσιας γης στην ανάδοχο εταιρεία. Το κόστος του έργου υπολογίζεται στο 1,5 δις ευρώ, εκ των οποίων τα 300 εκατομμύρια μπορούν να καλυφθούν από ευρωπαϊκά και εθνικά κονδύλια.Στο ίδιο έργο εντάσσεται και η αποκατάσταση – συντήρηση της παλαιάς Εθνικής Οδού, η οποία όχι μόνο μπορεί να χρησιμεύσει ως εναλλακτική συνδετήρια οδός μεταξύ των Νομών της Κρήτης, αλλά και επειδή είναι μια διαδρομή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, θα συμβάλλει στην ανάπτυξη της ενδοχώρας. Οι μελέτες του ΒΟΑΚ, που είναι ήδη σε εξέλιξη και χρηματοδοτούνται από το Γ’ ΚΠΣ ενσωματώνονται στο συνολικό σχεδιασμό του έργου.Β) Κάθετοι οδικοί άξονες και ΝΟΑΚΓια την ισόρροπη ανάπτυξη της Κρήτης είναι αναγκαία η βελτίωση των κάθετων οδικών αξόνων που συνδέουν το βόρειο με το νότιο τμήμα του νησιού, καθώς και την ενδοχώρα με τα αστικά κέντρα. Ενόψει του ΕΣΠΑ, πρέπει να δούμε συνολικά το θέμα, προκειμένου να έχουμε κάθετους άξονες που θα συμβάλλουν στην οικονομική και τουριστική ανάπτυξη, στην προσβασιμότητα της ενδοχώρας και στην προώθηση των εναλλακτικών μορφών τουρισμού και θα διασφαλίζουν την γρήγορη και ασφαλή μετακίνηση επιβατών και αγαθών από τον βορρά στο νότο και το αντίθετο.Στο Γ’ ΚΠΣ, οι κάθετοι οδικοί άξονες (πλην τμήματος του δρόμου Ηράκλειο – Μοίρες) συντηρήθηκαν με χρηματοδότηση από το ΠΕΠ, χωρίς να μπορούν να γίνουν ουσιαστικές παρεμβάσεις – καθώς οι πόροι ήταν συγκεκριμένοι και περιορισμένοι – με αποτέλεσμα να έχουμε αποσπασματικά έργα, διάσπαρτα σε όλη την Κρήτη.Η πρότασή μου είναι να ενταχθούν οι κάθετοι άξονες και ο ΝΟΑΚ στο Τομεακό Πρόγραμμα του ΥΠΕΧΩΔΕ 2007 – 2013 για την Κρήτη με το ποσό των 350 εκ. ευρώ (ποσό που έχει δεσμευτεί και προορίζεται για τον ΒΟΑΚ), έτσι ώστε μέσα στην επόμενη πενταετία να έχουμε λύσει οριστικά το θέμα των μεταφορών και της προσβασιμότητας της ενδοχώρας.Γ) Υπόλοιπο επαρχιακό και δημοτικό οδικό δίκτυοΤο υπόλοιπο επαρχιακό και δημοτικό οδικό δίκτυο μπορεί να αναβαθμιστεί σημαντικά από τα 180 εκ ευρώ που είναι διαθέσιμα για οδοποιία από το ΠΕΠ Κρήτης της επόμενης προγραμματικής περιόδου, καθώς και με πόρους από τους ΚΑΠ, Ταμείο Εθνικής Οδοποιίας, ΘΗΣΕΑΣ, κλπ. (περίπου 300 εκ. ευρώ).Με αυτό τον τρόπο μπορούμε να διαμορφώσουμε το οδικό δίκτυο της Κρήτης σε ένα σύγχρονο οδικό δίκτυο, το οποίο θα πληροί τους κανόνες ασφάλειας, θα συμβάλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων, στη μείωση των τροχαίων ατυχημάτων που αποτελούν μάστιγα για το νησί μας, αλλά και στην οικονομική και τουριστική ανάπτυξη.Η πρόταση που, για άλλη μια φορά, καταθέτω για συζήτηση είναι συνολική και κατά την άποψή μου εφικτή και υλοποιήσιμη, αρκεί η Πολιτεία και οι τοπικοί φορείς να δουν το θέμα με την απαιτούμενη σοβαρότητα και όλοι μαζί να πάρουμε γενναίες αποφάσεις, καθώς το νησί μας δικαιούται ένα σύγχρονο οδικό δίκτυο και οι συνθήκες το επιβάλλουν.Το συνολικό κόστος για την πλήρη αναβάθμιση του οδικού δικτύου της Κρήτης ξεπερνάει τα 2 δις ευρώ και απαιτείται η χρηματοδότηση του όλου εγχειρήματος (πλέον των προγραμματισμένων 350 εκ. από το Τομεακό του ΥΠΕΧΩΔΕ και των 180 εκ. του ΠΕΠ, καθώς και των πόρων από τους ΚΑΠ, Ταμείο Οδοποιίας, ΘΗΣΕΑΣ κλπ.) με 300 εκ. ευρώ, που μπορούν να εξασφαλιστούν από εθνικούς και κοινοτικούς πόρους. Για το λόγο αυτό ζητούμε από το ΥΠΕΧΩΔΕ να στηρίξει έμπρακτα την πρότασή μας και να ενισχύσει τον προϋπολογισμό του για την οδοποιία της Κρήτης, προκειμένου στα επόμενα χρόνια να έχουμε ένα οδικό δίκτυο με σύγχρονες προδιαγραφές ασφαλούς και γρήγορης μεταφοράς, που θα συμβάλλει ουσιαστικά στην οικονομική ανάπτυξη του νησιού μας.Συνοψίζοντας, θα πρέπει άμεσα το ΥΠΕΧΩΔΕ να προχωρήσει στην υλοποίηση της απόφασης του Περιφερειακού Συμβουλίου της 30 – 1 – 2008, δηλαδή, της εκπόνησης οικονομοτεχνικής μελέτης για τη χρηματοδότηση του έργου με τη διαδικασία της παραχώρησης, έτσι ώστε αμέσως μετά – και σε καμία περίπτωση μετά το τέλος του τρέχοντος έτους – να δρομολογηθούν τα πιο πάνω, εφόσον προκύψει πως είναι εφικτά.Αυτονόητο είναι βέβαια, πως για να προχωρήσει το ΥΠΕΧΩΔΕ σε αυτό το γιγαντιαίο έργο στην Κρήτη, απαιτείται, από τη δική μας πλευρά, η ξεκάθαρη και δίχως μικροπολιτικές σκοπιμότητες στήριξη του όλου εγχειρήματος.Ο Νομάρχης ΧανίωνΓρηγόρης Αρχοντάκης
