Εγκαινιάζουμε την σειρά των χειμερινών προβολών ταινιών και ντοκιμαντέρ που θα γίνονται τις Τετάρτες στο “σπίτι” του Φόρουμ Μεταναστών Κρήτης στην Χ”Μιχάλη Νταλιάνη 67, με την ταινία “Η Μάχη του Αλγερίου“, αυτήν την Τετάρτη 10 Νοεμβρίου, 8:00μμ. Επιθυμία μας είναι οι προβολές αυτές να γίνουν μια διαδικασία αυτομόρφωσης πρώτα από όλα για μας τους ίδιους, καθώς θέλουμε να σχετίζονται με την Ιστορία των μεταναστευτικών κοινοτήτων που στηρίζουν το Φ.Μ.Κ., να παρουσιάζουν πιθανά κινηματικά παραδείγματα άλλων μεταναστευτικών οργανώσεων, καθώς και άλλα ιστορικά και κινηματικά γεγονότα γενικότερου “επιμορφωτικού” ενδιαφέροντος!
Η ιταλοαλγερινής παραγωγής ταινία του Τζίλο Ποντεκόρβο βγήκε στις αίθουσες το 1966, μόλις μια δεκαετία περίπου μετά από τα γεγονότα που εξιστορεί. Ξεκινάει με την υπόμνηση πως δεν διαθέτει ούτε ένα πλάνο αρχειακού υλικού. Η προκλητική αυτή εισαγωγική δήλωση καθίσταται τελικά απολύτως απαραίτητη για να αντιληφθούμε και να εκτιμήσουμε την αριστουργηματική ευόδωση των προθέσεων του σκηνοθέτη. Εισάγοντας (εφευρίσκοντας μάλλον) τον τρόπο γυρίσματος – αλά σινεμά Verita – με την κάμερα στο χέρι και τις σκηνές μονοπλάνα σεκάνς, δημιουργεί διαρκώς στον θεατή την απορία για το αν στην πραγματικότητα παρακολουθεί ντοκιμαντέρ… Ενδεικτικό των προθέσεων του σκηνοθέτη καθώς και για την επίτευξη εν τέλει αυτού του απαράμιλλου ρεαλισμού, το γεγονός πως επέλεξε Άραβες ερασιτέχνες ηθοποιούς, ενώ ο μοναδικός επαγγελματίας ηθοποιός που παίζει στην ταινία είναι ο Γάλλος, Ζαν Μαρτίν, που ενσάρκωσε τον συνταγματάρχη Mathieu. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ηθοποιός (κυρίως θεατρικός) είχε χάσει πολλές δουλειές, επειδή καταδίκαζε την αποικιακή πολιτική της γαλλικής κυβέρνησης στην Αλγερία.
Η μουσική είναι του σπουδαίου Ένιο Μορικόνε. Η ταινία απέσπασε το «Χρυσό Λιοντάρι» και το βραβείο των κριτικών στο Φεστιβάλ Βενετίας το 1966, ενώ ήταν υποψήφια και για 3 Όσκαρ. Η ταινία απετέλεσε “σεμινάριο” για το μετέπειτα πολιτικό σινεμά ενώ παραμένει το πιο πετυχημένο (αν και πρώτο!) δείγμα ψευδο-ντοκιμαντέρ στην Ιστορία του Παγκόσμιου Κινηματογράφου!
“Δώστε μας τα βομβαρδιστικά σας και σε αντάλλαγμα μπορείτε να πάρετε τα καλάθια μας“. Αυτό απάντησε στους γάλλους δημοσιογράφους ηγετικό στέλεχος του FLN που έπεσε στα χέρια του γαλλικού στρατού, όταν του είπαν ότι είναι άνανδρο να κρύβουν οι αντάρτες τα εκρηκτικά στα καλάθια των γυναικών.
“Το πραγματικό ερώτημα είναι μόνο ένα: Πρέπει η Γαλλία να μείνει στην Αλγερία; Εάν η απάντησή σας είναι ακόμα “ναι”, τότε θα πρέπει αποδεχθείτε όλες τις συνέπειες“. Αυτό απάντησε ο επικεφαλής των δυνάμεων κατοχής στο Αλγέρι όταν οι δημοσιογράφοι τον επέκριναν για τις βάρβαρες μεθόδους ανάκρισης που εφαρμόζει ο γαλλικός στρατός.
Σε αυτές τις δύο κομβικές φράσεις συνοψίζεται λακωνικά όλο το μήνυμα και το νόημα αυτής της ταινίας. Η λεπτομερής απεικόνιση των αντάρτικων μεθόδων που περιλαμβάνουν και τυφλά χτυπήματα σε δημόσιους χώρους, συνοδεύεται από τα γκρόπλαν στα πρόσωπα των αμέριμνων γάλλων νεολαίων την στιγμή που περιεργάζονται με χυδαία περιφρόνηση την παρείσακτη αλγερινή, ή που βρίζουν με αηδία τα παιδάκια και τους γέρους που πουλάνε μικροπράγματα στους δρόμους.
Από την άλλη, η ωμή απεικόνιση των βασανιστηρίων ακολουθεί την σιωπηρή παραδοχή των γάλλων δημοσιογράφων (αλλά και του “αμερόληπτου” θεατή) ότι η Αλγερία πρέπει να παραμείνει στη Γαλλία με ό,τι αυτό συνεπάγεται, ή προηγείται της “εξομολόγησης” του επικεφαλής συνταγματάρχη, ο οποίος υπενθυμίζει σε όσους τον αποκαλούν φασίστα και ναζί, ότι ο ίδιος υπήρξε μέλος της Αντίστασης και ότι τώρα το ίδιο πατριωτικό καθήκον του επιβάλλει να νικήσει.
Για εμάς είναι σημαντικό να αναδεικνύονται οι όψεις του ίδιου νομίσματος, καθώς ο πόλεμος δεν τελείωσε το ’45 ή το ’89. Αυτό σημαίνει πως κάπου γύρω μας συνεχίζεται και η αντίσταση. Ο θεατής της ταινίας αντιλαμβάνεται – θέλει/δε θέλει – καταρχήν ότι ο περίφημος Πόλεμος συνεχίζεται και κατά δεύτερον πως αυτός έχει δύο όψεις: της στρατιωτικής κατοχής και του ένοπλου αντάρτικου, της αποικιοκρατίας και του απελευθερωτικού αγώνα. Της επίσημα αποδεκτής τρομοκρατίας των βομβαρδισμών, των βασανιστηρίων και των εκτελέσεων με γκιλοτίνα(!), και από την άλλη της αντάρτικης τρομοκρατίας των τυφλών χτυπημάτων. Της Εκμετάλλευσης και της Αντίστασης… Και δυστυχώς… ο Πόλεμος συνεχίζεται και σήμερα στην Καμπούλ, στις βόρειες επαρχίες του Πακιστάν, στην Γάζα, στο Κουρδιστάν, στις φτωχογειτονιές του Μαρόκου και της Αλγερίας, στις τενεκεδουπόλεις της Ινδίας, στις νέες ερήμους της Υποσαχάριας Αφρικής, στις πλατείες της Αθήνας…
