Υπό την αιγίδα της ιεράς επαρχιακής Συνόδου της Εκκλησίας Κρήτης πραγματοποιήθηκε προσκυνηματική εκδρομή στην ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΑ από 5 – 8 Ιουνίου 2008. Συμμετείχαμε από Κρήτη και άλλη Ελλάδα 150 περίπου άτομα, που κατευόδωσε στο αεροδρόμιο Ηρακλείου ο πανάξιος σεβασμιότατος Αρχιεπίσκοπος Κρήτης κ.κ. Ειρηναίος, συνόδευσε ο σεβασμιότατος Ιεραπύτνης – Σητείας, πλήθος ιερέων και έξι βουλευτές διαφόρων κομμάτων. Νιώσαμε ρίγη συγκινήσεων στις διάφορες προσκυνηματικές πόλεις της Καππαδοκίας και τα φιλικά αισθήματα – με δάκρυα πολλές φορές – του λαού της Τουρκίας.
Γράφει ο Ι.Γ. Γρηγορομιχελάκης*
Με πτήση από Ηράκλειο με αεροπλάνο της Aegean Airlines φτάσαμε σε δύο περίπου ώρες στο Neysehir. Η πόλη έχει ιδρυθεί σε πλαγιά της Κεντρικής Μ. Ασίας και είχε το όνομα στην αρχή Νύσσα, Μουσκάρα και τον 17ο αιώνα της δόθηκε η ονομασία NEYSEHIR (=Νεάπολη) και ήταν κωμόπολη μέχρι το 1954. Σ’ αυτή βρίσκονται: υπόγεια πόλη με λαξευμένες ευθείες σε βράχους, εκκλησίες, μοναστήρια, ξενώνες κ.α.
Καππαδοκία λέγεται η περιοχή μεταξύ Ταύρου, Ευφράτη, Πόντου και δυτικά η μεγάλη κεντρική Έρημος. Οι γηγενείς του τόπου αυτού λεγότανε Nesa και μ’ αυτούς συγχωνεύτηκαν οι Χετταίοι, ακολούθησαν οι Φρύγες, οι Μήδοι, οι Πέρσες, οι Μακεδόνες – ο Μ. Αλέξανδρος ήρθε το 333 π.Χ., οι Ρωμαίοι, οι Βυζαντινοί, οι Σελτζούκοι και οι Οθωμανοί. Στην περιοχή οι Πέρσες έδωσαν το όνομα ΚΑΤΠΑΤΟΥΚΙΑ (= χώρα ωραίων ίππων). Το όνομα Καππαδοκία μνημονεύεται πρώτη φορά από τον Ηρόδοτο και σημαίνει χώρα ωραίων ίππων ή και το πλέον πιθανόν έθνος ιππευτικό, που εγκαταστάθηκε όχι νωρίτερα από το 1600 π.Χ.
Στην Καππαδοκία είχε ταχεία διάδοση ο Χριστιανισμός όπως γράφεται:
«… πως ημείς ακόνομεν έκαστος τη ιδία διαλέκτω ημών εν η εγεννήθημεν… Ιουδαία ντε και Καππαδοκία… (Πραξ. Αποστ. 2.9) και «Πέτρος Απόστολος Ιησού Χριστού, εκλεκτοίς παρεπιδήκοις διασποράς Πόντου, Γαλατίας, Καππαδοκίας…» (Α’ Πέτρου 1.1).
Πριν χιλιάδες χρόνια το βουνό που βλέπουμε σήμερα στην Κεντρική Ασία στην Καππαδοκία, υψόμ. 3916 μ. είναι σβησμένο ηφαίστειο και τώρα χιονοσκέπαστο. Το Αργαίο ή ο αργαίος, πριν χιλιάδες χρόνια ήταν ηφαίστειο σε δράση και η λάβα του κάλυψε έκταση 20.000 τ.χ., όταν έπαυσε να λειτουργεί για αιώνες γινότανε διάβρωση των στρώσεων της λάβας με τη βροχή και τον αέρα και σχηματίστηκαν οι «στοιχειωμένες γωνίες». Το οροπέδιο που βρισκόμεθα είναι σε υψόμετρο 1000 και πλέον μέτρα.
Η Καππαδοκία έχει μοναδικές φυσικές ομορφιές: λαξευτές εκκλησίες μέσα σε βράχους με τοιχογραφίες, υπόγειες πόλεις που θεωρούνται το 8ο θαύμα του κόσμου και έχουν ποικίλα σχήματα. Οι χριστιανοί, λόγω των πιέσεων, λάξευσαν μέσα σ’ αυτά τα απομεινάρια της ηφαιστειογονούς λάβας ό,τι βλέπομε: «νεραϊδοφωλιές», «νεραϊδοκαμινάδες», «ωραίες κυρίες», «κώνους», βελόνες» κτλ. Εδώ βλέπεις το πάντρεμα: φύσης – ιστορίας και πολιτισμού, φύσης και τέχνης, φύσης και θρησκείας.
Προχωρήσαμε από τη Νεάπολη και φτάσαμε στην Αραβησσό (=πόλη των ρόδων). Αυτή ιδρύθηκε στους πρόποδες λόφου και βρίσκεται δίπλα στον Άλυ ποταμό, βορειοδυτικά της Νεάπολης. Εκεί το «υπαίθριο παλάτι», όπου εκατοντάδες σπήλαια και οι πρώτοι χριστιανικοί οικισμοί. Οι πρώτες τοιχογραφίες που βλέπουμε είναι στην εκκλησία του Αγίου Ιωάννη, είναι του 6ου και 7ου αιώνα μ.Χ. και έχουν εν μέρει καταστραφεί. Στη δυτική πλευρά στους βράχους υπάρχει λαξευμένη βυζαντινή εκκλησία που φαίνονται ίχνη από τις εικόνες του Ιησού, της Παναγιάς και άλλων Αγίων. Μπήκαμε και στην εκκλησία του Αγ. Ιωάννη που είναι διώροφη και στο πρώτο πάτωμα βρίσκονται η εκκλησία, χώροι κρασιού, τόποι διαμονής και μνήματα.
Στο πάνω πάτωμα υπάρχει άλλη εκκλησία με τοιχογραφίες με κόκκινη βαφή. Εκεί φαίνονται σχήματα ζώων, γεωμετρικά σχήματα, σταυροί κ.α. Η πάνω εκκλησία έχει μια αψίδα και βλέπομε φυτικά και γεωμετρικά μοτίβα και στο δυτικό – νότιο τοίχο έχει ζωγραφιστεί η «τελευταία δίκη», που σπάνια συναντάμε στην περιοχή της Καππαδοκίας. Η εκκλησία πρέπει να ιδρύθηκε το 1912 και έχει τις τοιχογραφίες: Δέηση, Ευαγγελισμός, εικόνες Αγίων, Μυστικός Δείπνος, Προδοσία, Βάπτιση, Κοίμηση της Θεοτόκου, Αποκαθήλωση, επίσκεψη του κενού τάφου από τις γυναίκες και κάθοδος του Ιησού στην κόλαση και όπως προαναφέρθηκε η «τελευταία δίκη». Στην Αραβησσό οι ξεναγοί πήραν το κλειδί από τον κοινοτάρχη για να ιδούμε και τον Ι.Ν. Αγίου Δημητρίου. Είναι τρίκλιτη βασιλική και κτίστηκε με χρήματα χριστιανών μεταναστών το 1880 – 1890. Εσωτερικά και εξωτερικά βλέπεις την εγκαάλειψή της και τις ξεθωριασμένες εικόνες που έχουν καταστραφεί.
Ανατολικά του Neusehir – Νεάπολης σε απόσταση 10 χλμ. βρίσκεται, σε μαγικό τοπίο, το χωριό Κόραμα. Εκεί είδαμε λαξευμένους βράχους και αυτοί ονομάζονται «τσιμινιέρες» εξαιτίας του «καπέλου». Στο μέρος αυτό υπάρχουν κοιλάδες με μονοπάτια, ξεροπόταμους, χωματόδρομοι για ατέλειωτους περιπάτους και αρκετές λαξευμένες εκκλησίες όπως ο Ι.Ν. Αγίου Βασιλείου του 4ου – 5ου αιώνα, η εκκλησία του Μήλου, που έχει θόλο και στηρίζεται σε τέσσερις κίονες και τρεις αψίδες. Αυτή έχει σημαντικές τοιχογραφίες και μονάχα μερικά σημεία του ναού έχουν υποστεί φθορές. Σε μια από τις εικόνες του Ιησού, αυτός κρατεί ένα στρογγυλό σώμα στο χέρι Του και θεωρήθηκε μήλο γιαυτό και εκκλησία «ELMALI» δηλ. του Μήλου.
Το πιθανότερο όμως είναι ότι δεν πρόκειται για μήλο, αλλά το σ΄ώμα αυτό συμβολίζει τον κόσμο. Μια άλλη εκκλησία στο Κόραμα είναι του Αγίου Γεωργίου (του φιδιού), που δεν έχει θόλο και κίονες. Έχει απλά μια τοξοειδή οροφή και οι εικόνες είναι ζωγραφισμένες στα πλάγια. Σ’ αυτές φαίνονται ο Άγιος Γεώργιος και ο Άγιος Θεόδωρος που σκοτώνουν το φίδι.
Εδώ μπορείς να αντιληφθείς την κοινοβιακή ζωή, να θαυμάσεις τη λαϊκή αγιογραφία και να ιδείς πάμπολλες εκκλησίες, του περιστερώνες στους βράχους κτλ. Είναι ένας χώρος καταπληκτικός και μοναδικά χριστιανικός – θεωρείται εθνικός δρυμός. Στο Κόραμα είναι εικονογραφημένοι ο Άγιος Βασίλειος, ο Άγιος Θωμάς και ο Άγιος Ονούφριος με μεγάλη γενειάδα. Άλλη εκκλησία είναι των Σανδάλων, της Αγίας Βαρβάρας (11ος αιώνας).
Σημαντική εκκλησία πριν πάμε με εισιτήριο στο Κόραμα είναι η εκκλησία Ελ Ναζάρ (11ου αιώνα μ.Χ.). Άλλη εκκλησία που έχει κτιστεί τον 13ο αιώνα μ.Χ. στο Κόραμα είναι και η «σκοτεινή εκκλησία» έχει τρούλο που στηρίζεται σε τέσσερις κολώντας και μια μεγάλη αψίδα. Η εκκλησία έχει ένα μονάχα μικρό παράθυρο που ανοίγει προς τα έξω και μπαίνει λίγο φως γιαυτό και «σκοτεινή εκκλησία». Έχει πολύ όμορφη τεχνική στις τοιχογραφίες που έχουν ζωγραφιστεί.
Επισκεφτήκαμε και το Πασάμπαγ – Pasa Baglari (=τα αμπέλια του Πασά), που εδώ βρίσκονται τα ψηλότερα και πολυκέφαλα στοιχειωμένα φουγάρα. Πόλη έλξης ντόπιων και ξένων. Είδαμε την «κοιλάδα του έρωτα» που είναι ένας ποταμός μήκους τεσσάρων χιλιομέτρων με στοιχειωμένα φουγάρα. Σ’ ένα στοιχειωμένο τρικέφαλο φουγάρο έχουν λαξευτεί δύο δωμάτια και στο ένα απ’ αυτά έζησε ο Άγιος Συμεών τον 5ο αιώνα μ.Χ. Αυτός ήταν ο μοναστικός τόπος της απομόνωσης του Αγίου.
Με μεγάλο ενδιαφέρον φτάσαμε στη Μαλακοπή αφενός για να γνωρίσομε την υπόγεια πόλη και αφετέρου να παρακολουθήσουμε τον εσπερινό στον Ι.Ν. των Αγίων Θεοδώρων από τους σεπτούς Μακαριότατους Πατριάρχη Κων/πόλεως κ.κ. Βαρθολομαίο, τον Αλβανίας κ.κ. Αναστάσιο και πλήθος ιερέων. Η πόλη είναι γνωστή για τις εκκλησίες των Αγίων Θεοδώρων και των Αγίων Αναργύρων. Κάποιοι θεωρούν ότι η υπόγεια Μαλακοπή είναι το ένατο θαύμα.
Εκεί έζησαν οι Χετταίοι, οι Ρωμαίοι, οι Βυζαντινοί ακόμη και οι πρωτοχετταίοι. Η πόλη βρίσκεται σε υψόμετρο 1.335 μέτρα. Έχει ιστορικούς θησαυρούς. Πιστεύεται ότι ένας διάδρομος της υπόγειας Μαλακοπής συγκοινωνεί με την υπόγεια πόλη της Ανακού που απέχει 9 χιλιόμετρα. Στη Μαλακοπή υπάρχουν συνολικά 62 φουγάρα (=γωνιές εξαερισμού) και μ’ αυτά αεριζότανε όλη η υπόγεια πόλη. Λέγεται ότι η υπόγεια πόλη μπορούσε να στεγάσει 10.000 άτομα. Αλήθεια, πόσοι άνθρωποι και πόσα χρόνια χρειάστηκαν για να κατασκευαστεί και να λαξευτεί αυτή η υπόγεια πόλη!!
Την ίδια μέρα επισκεφτήκαμε και την υπόγεια πόλη της Ανακού – Kavmakli, που είναι κτισμένη δίπλα στην ασφαλτόστρωτη οδό Μίλδης – Νεάπολης και απέχει 20 χλμ. από Νεάπολη και 9 χλμ. από Μαλακοπή. Η υπόγεια Ανακού λαξεύτηκε μέσα στους βράχους και ήταν καταφύγια για να σωθούν από επιδρομές εχθρών και ασφαλείς χώροι, όπου εξασκούσαν τα θρησκευτικά των καθήκοντα οι χριστιανοί. Η υπόγεια Ανακού είναι λαξευμένη με μεγάλη προσοχή και δεξιοτεχνία (υπνοδωμάτια, χώροι τροφίμων, πηγάδια, πατητήρια, αποθήκες για καύσιμα, τυριά, εξαεριστήρες, εκκλησίες με αψίδες, λίθινες πόρτες που ανοιγοκλείνουν από μέσα αλλά και τάφοι).
Η σύγχρονη Ανακού μέχρι το 1924 κατοικούνταν από ελληνόφωνους χριστιανούς και τούρκους, που με τη Συνθήκη της Λωζάνης εξαναγκάστηκαν να την εγκαταλείψουν οι χριστιανοί. Οι σπηλιές στους βράχους από τους Ανακιώτες ονομάζονται «καταφύδια» ή «κελλέρια» και μέσα σ’ αυτά ήταν ο Ι. Ντον Αγ. Βασιλείου και του Αγίου Γρηγορίου. Στην Ανακού λειτουργούσε Αρεναγωγείο και Παρθεναγωγείο μέχρι τη φυγή των Ελλήνων και εδώ ήταν που δίδαξε ο περίφημος δάσκαλος Ν. Κυπριανίδης.
Πήγαμε και στην Σινασό. Η Σινασός βρίσκεται 5 χλμ. νότια του Προκοπίου και είναι κτισμένη μέσα σε κοιλάδα. Η πόλη έχει ιδιαίτερη αρχιτεκτονική και τεχνοτροπία. Εδώ βλέπεις το ιδιάζον σχήμα των σπιτιών, τα λαξευμένα σχήματα γύρω από τις πόρτες και τα παράθυρα και τις πολλές ελληνικές επιγραφές π.χ. Σεραφείμ Ρίζος 1895. Η Σινασός ήταν η πιο σημαντική ελληνική πόλη, είχε 4.000 Έλληνες και 1.000 Τούρκους και μιλούσαν ελληνικά πριν την ανταλλαγή. Μετά το 1924 ήρθαν πολλοί Τούρκοι από Καστοριά και Κοζάνη και εγκαταστάθηκαν εδώ. Σώζεται κτίριο διώροφο που τώρα είναι ξενοδοχείο ενώ άλλοτε ήταν μοναστήρι και οι τοιχογραφίες έχουν διατηρηθεί σε καλή κατάσταση.
Σε μικρή απόσταση από την πόλη βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Βασιλείου, είναι μονώροφη, κατεβαίνομε σκαλοπάτια, είναι λαξευμένη μέσα σε βράχο, έχει τέσσερις κίονες και σώζονται στο εσωτερικό της ενδιαφέρουσες εικόνες – νωγραφίες του 1900. Στο κέντρο, στην αγορά βρίσκεται ο Ι.Ν. των Κων/νου και Ελένης που ήταν και μητροπολιτικός ναός. Είναι μια μεγάλη τρίκλιτη βασιλική με πολλά διακοσμητικά στοιχεία στον εσωτερικό και εξωτερικό χώρο. Εδώ έγινε η Θ. λειτουργία που παρακολουθήσαμε την Κυριακή – 8 Ιουνίου 2008 – προεξάρχοντος του Οικουμενικού Πατριάρχου Κων/πόλεως κ.κ. Βαρθολομαίου.
Η Καρβάλη απέχει 40 χλμ. από τη Μαλαππή και υπήρξε σημαντικό θρησακευτικό κέντρο όπως η Ναζιανζός. Αναφέρεται ως προϊστορική πόλη (2.500 π.Χ.) και κέντρο εμπορίου, αλλά και μετά τη γέννηση του Κ.Η.Ι.Χ. ιδρύθηκαν εδώ η Μεγάλη εκκλησία του Αγίου Γρηγορίου και η Υψηλή εκκλησία που κινούν το ενδιαφέρον και συγκινούν τον επισκέπτη. Η εκκλησία του Αγίου Γρηγορίου του Ναζιανζηνού του 385 μ.Χ. έχει ένα καλότεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο και το Αγίασμα. Στη βραχώδη πλαγιά – σήμερα διατηρητέο – σου δείχνουν τον παλιό ελληνικό οικισμό (ημιλάξευτα σπίτια και αρχοντικά στο βράχο). Φεύγεις συγκινημένος και με μια πανέμορφη εικόνα της παλιάς και της σύγχρονης εποχής.
Εντύπωση μου έκανε στην πόλη Τζελίλα όταν φτάσαμε στον Ι.Ν. του Τιμίου Σταυρού ή Κων/νου και Ελένης που έχει δύο χρονολογίες 1838 και 1914. Η εκκλησία είναι πολύ μεγάλη, τρίκλιτη με πέτρινους κιόνες και διατηρείται το πανύψηλο καμπαναριό της. Διάβασα δίπλα στο εξομολογητήριο και το κάτωθι σε ελληνική γραφή: «Το μέγα ευεργέτημα του λελατομήματος εδόθη παρά της Κυρ. Σταυρενής Γ. Αγαπόγλου εις μνημόσυνο αιώνιο γονέων, αναδόχου, συγγενών και του συζύγου Κων/νου» Χρονολογία 1906.
Φεύγοντας από τη Νεάπολη και σε απόσταση 15 χλμ. συναντήσαμε την πόλη Άβανος που παλιότερα λεγότανε «Βανήσα» που στα λατινικά σήμαινε «η πόλη που είναι κτισμένη κοντά στον ποταμό». Οι κάτοικοι της Avanos κατασκεύαζαν κεραμικά σκεύη: κανάτια, πιάτα, πιθάρια και άλλα οικιακά σκεύη και οι σημερινοί κάτοικοι ασχολούνται με κεραμικά. Επισκεφτήκαμε και το UCHISAR, όπου υπάρχει ο ακραίος Πύργος. Βρίσκεται πιο πάνω από τα σπίτια του χωριού. Μέσα στο κάστρο υπάρχει ένα παλιό λαξευμένο σπήλαιο και η είσοδος είναι από τρεις διαφορετικούς δρόμους, που καταλήγουν σε μια μεγάλη αίθουσα. Από το κάστρο φαίνεται όλη η πεδιάδα του Κόρακα.
Επισκεφτήκαμε την ερειπωμένη εκκλησία του Αγίου Βλασίου και σε χώρο εγκατελειμμένο, της Αγίας Μακρίνας που χρησιμοποιήθηκε ως σταύρος – ερειπωμένη – και στην περιοχή Ποτάμια είδαμε τον τόπο που γεννήθηκε ο Άγιος Γεώργιος. Εκεί υπάρχει η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου και στην πλαγιά έχουν λαξευτεί πολλά σπίτια που τώρα είναι ακατοίκητα.
Πήγαμε και στην Καισάρεια που είναι η πατρίδα του Μ. Βασιλείου αλλά η εις το όνομά του αφιερωμένη αφιερωμένη εκκλησία – παλιά πόλη – σήμερα είναι ένα καλοδιατηρημένο τζάμι. Η νέα Καισάρεια έχει μεγάλη ανάπτυξη. Συνδέεται με την Άγκυρα και τις άλλες πόλεις της Μ. Ασίας οδικά, σιδηροδρομικά, έχει αεροπορική γραμμή και Μετρό.
Βρίσκεται σε υψόμετρο 1055 μ. και είναι κέντρο βιομηχανικό, εμπορικό και γεωργοκτηνοτροφικό. Είναι η πλουσιοτέρα πόλη σε μνημεία αρχιτεκτονικής και διακοσμητικής της εποχής των Σελτζουκίδων, λέγεται και πόλη των Μαυσωλείων. Το φρούριό της είναι της εποχής του Ιουστινιανού που έχει συμπληρωθεί στη σελτζουκική εποχή και ειδικά η Ακρόπολη. Έχει πολλά και αξιοθαύμαστα μνημεία όπως το Μεγάλο Τζαμί, το Τέμενος του μολύβδου, τον τεράστιο μπρούτζινο καβαλάρη Κεμάλ κ.α.
Με τρεις λέξεις είναι η «πόλη των εκπλήξεων». Εδώ το 1895 έγιναν ομαδικές σφαγές των Αρμενίων. Εκείνο που ελκύει ιδιαίτερα τον επισκέπτη της Καππαδοκίας είναι οι υπόγειες πόλεις γιατί σ’ αυτές βρίσκεις ό,τι δημιούργησε η φύση, η ιστορία και ο άνθρωπος. Λένε ότι μέχρι σήμερα έχουν βρεθεί 36 υπόγειες πόλεις. Πολλά, πάμπολλα τα ερωτήματα για τη δημιουργία των: για τα φουγάρα εξαερισμού, τα πλάγια τοιχώματα των φουγάρων, τα υλικά εκσκαφής, πως τα ανέβασαν και που μεταφέρθηκαν.
Όλες οι διανυκτερεύσεις μας έγιναν στην πόλη Προκόπι στο πολυτελές ξενοδοχείο “PERISSIA”. Το Προκόπι βρίσκεται 20 χλμ. ανατολικά της Νεάπολης και σε υψόμετρο 1800 μ. και είναι κτισμένο στους πρόποδε4σ λόφου. Θεωρείται η πλουσιότερη κωμόπολη, γνωστή για ιστορική και φυσική ομορφιά. Διαθέτει ξενοδοχεία (διάφορα), πανσιόν, κάμπινγκ, δισκοθήκες και κέντρα αναψυχής. Υπάρχουν ιστορικά κτίρια (Σελτζούκων και Οθωμανών) και φυσικές καλλονές.
Είναι πολύ γνωστό, για τα κρασιά και την ταπητουργία του. Σ’ αυτή την πόλη μαρτύρησε ο Άγιος Ιωάννης ο Ρώσος. Ανεβαίνουμε σε μια πανοραματική διαδρομή και φθάνομε στον τόπο όπου έζησε ο Άγιος όταν πωλήθηκε στον Αγά του Προκοπίου το 1917. Βλέπομε που έζησε, θαυματούργησε και πέθανε. Ετάφει στην πλατεία και το 1924 οι χριστιανοί πήραν το σκήνωμά του και το μετέφεραν στο νέο Προκόπι Εύβοιας.
Στην προσκυνηματική μας εκδρομή στην ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΑ παρευρέθησαν οι πάντοτε γελαστοί Μακαριότατοι: ο Οικουμενικός Πατριάρχης Κων/πόλεως κ.κ. Βαρθολομαίος, ο Αρχιεπίσκοπος πάσης Αλβανίας κ.κ. Αναστάσιος και οι σεβασμιότατοι Ιεραπύτνης – Σητείας και Χαλκηδόνας. Τελέστηκε το Σάββατο 7 Ιουνίου, στον Ι. Ν. Αγίων Θεοδώρων Μαλακοπής εσπερινός προεξάρχοντος του κ.κ. Βαρθολομαίου και Θ. Λειτουργία την Κυριακή, 8 Ιουνίου 2008 στον Ι.Ν. Κων/νου και Ελένης Σινασό και μετά το τέλος αυτής τελετή απονομής οφικίου στην καταξιωμένο Θεολόγο – Αγιογράφο κ. Γιάννη Σύμβουλο Θεολόγων Β/θμιας Εκπ/σης. Συμμετείχαν στο δείπνο της Κυριακής στο ξενοδοχείο “PERISSIA” του Προκοπίου όλοι οι προαναφερθέντες.
Μας εξέπληξαν με τις ομιλίες των για τα προβλήματα ζωής, περιβάλλοντος και ανθρωπιάς, ο «Πράσινος Πατριάρχης» όπως ονομάστηκε όταν βρέθηκε στον Αμαζόνιο ο κ.κ. Βαρθολομαίος και ο παγκοσμίως γνωστός και αγαπητός Αλβανίας κ.κ. Αναστάσιος. Για μια φορά ακόμη θαυμάσαμε τους ανθρώπους που είναι ΜΕΓΑΛΟΙ με το έργο τους και όχι με την καταγωγή, τις γνώσεις και τη θέση. Κλείσαμε τ’ αυτιά μας στο βέβηλο δημοσίευμα αρθρογράφου της εφημερίδας «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» Αθήνας. Όλα είναι καλά όταν χρησιμοποιούνται για το καλό των ανθρώπων της Οικουμένης και όχι κάποιων ατόμων.
* Επίτ. Λυκειάρχης – Δημ. Σύμβουλος Καντ(δ)άνου Χανίων
