Το παραδοσιακό παζάρι των Βουκολιών που οργανώνεται κάθε χρόνο την Μεγάλη Παρασκευή, αποτελεί σημείο αναφοράς για τα Χανιά.
Οι Βουκολιές, πριν και μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν το εμπορικό κέντρο της κεντρικής και ανατολικής Κισάμου και μέρους του κεντρικού Σελίνου. Η περιοχή, καθώς ήταν γεωργοκτηνοτροφική, συγκέντρωνε κόσμο για πώληση και ανταλλαγή προϊόντων.
Ένα παζάρι, ένας τόπος δηλαδή δημόσιας αγοράς, το μοναδικό ίσως στην Κρήτη, που ξεκίνησε τον καιρό της Τουρκοκρατίας.
Το παζάρι των Βουκολιών τα παλαιότερα χρόνια ήταν ένας από τους κυριότερους χώρους για οικονομικές συναλλαγές και κοινωνικές σχέσεις και λειτουργούσε κάθε Σάββατο.
Τα παλαιότερα χρόνια σύμφωνα με μαρτυρίες μεγαλύτερων σε ηλικία κατοίκων γινόταν κυρίως εμπόριο ζώων αλλά και λαχανικών, όμως έμποροι από τα Χανιά πούλαγαν και διάφορα άλλα είδη. Οι μέρες που το παζάρι έφθανε στο αποκορύφωμά του ήταν την παραμονή του Δεκαπενταύγουστου και τη Μεγάλη Παρασκευή. Τη Μεγάλη Παρασκευή μάλιστα γίνονταν και τα συνοικέσια, γι’ αυτό κατέβαιναν κοπέλες στις Βουκολιές από τα γύρω χωριά.
Το παζάρι στα χρόνια της άνθισής του καταλάμβανε όλη τη σημερινή πλατεία των Βουκολιών.
Το εμπόριο ζώων κυριαρχούσε από παλιά στο παζάρι των Βουκολιών. Οι βοσκοί έφερναν ολόκληρα κοπάδια από πρόβατα, κατσίκια και βόδια, που σφάζονταν ή πουλιούνταν εκεί. Μάλιστα το πρώτο έργο υποδομής που έγινε στις Βουκολιές ήταν ένα κτίριο για τη σταύλιση των ζώων, που προορίζονταν για το παζάρι του Σαββάτου. Κατασκευάστηκε με προσωπική εργασία των κατοίκων και διατηρείται μέχρι σήμερα. Έχει στεγάσει κατά καιρούς διάφορες υπηρεσίες και συλλόγους, ενώ σήμερα στεγάζει το δήμο και την αστυνομία.
Το παζάρι «διοργανώνεται για περίπου ενάμισι αιώνα. Οι πρώτες αναφορές γίνονται στα μέσα του 19ου αιώνα ενώ την άνοιξη του 1851 ο Εγγλέζος χαρτογράφος Thomas Abel Brimage Spratt, που βρισκόταν στην Κρήτη, κατέγραψε, μεταξύ άλλων: ‘…στο ταξίδι μάς συνοδεύει ένας Σφακιανός πραματευτής, ο οποίος μπήκε στην παρέα μας κοντά στην Αγία Ειρήνη. Πήγαινε στο παζάρι που γίνεται κάθε Παρασκευή σε ένα κοντινό χωριό, τις Βουκολιές, ένα χωριό στην εκβολή της κοιλάδας του Σέμπρωνα. Προφανώς το επέλεξαν γι’ αυτό λόγω της κεντρικής θέσης του ανάμεσα στις περιοχές του Σελίνου, της Κισάμου και της Κυδωνίας. Ο συνταξιδιώτης μας υπολογίζει ότι κατά μέσο όρο μαζεύονται κάθε φορά 2.000 Κρητικοί. Είναι το μοναδικό παζάρι αυτού του είδους σε ολόκληρη την Κρήτη, αφού τέτοιο παζάρι δεν γίνεται πουθενά άλλου στο εσωτερικό του νησιού…’».
Η ατμόσφαιρα θύμιζε γιορτή, καθώς ήταν μια ευκαιρία για φίλους και συγγενείς να ξαναβρεθούν, αφού, καθώς δεν υπήρχαν ξενοδοχεία, όσοι έρχονταν για το παζάρι αναγκάζονταν να καταλύουν σε φιλικά και συγγενικά σπίτια.
Παραμονή του παζαριού στήνονταν υπαίθριες ταβέρνες και τηγάνιζαν ψάρια, πατάτες, έψηναν κρέας, όλα με στοιχειώδη εξοπλισμό. Τη Μεγάλη Παρασκευή καταναλώνονταν πολλοί χοχλιοί και πολλά σαρακοστιανά και πουλιούνταν πάνω από χίλια ζώα. Στις μέρες μας συνεχίζεται με μεγάλη επιτυχία. Είναι η εμποροπανήγυρη του νομού και η μοναδική με το λαϊκό χαρακτήρα της παλαιάς εποχής, πολλές από τις εικόνες του τότε σώζονται και σήμερα με την σύγχρονη φυσικά μορφή τους.
