Η διαδρομή και ο ρόλος του
Ο ποιητής μπορεί να μην ξέρει τι είν’ αυτό που το λένε αγάπη, ξέρει όμως τι είναι φιλί.
Όλοι ξέρουν το χάδι των χειλιών. Τη στιγμή την κλεμμένη από τον Παράδεισο. Την αστραπή του έρωτα.
Ο Παράσχος το θέλει σαν αρχή και τέλος της ζωής:
«Με εν φίλημα γεννώμεθα κι εν φίλημα γεννωμεν κι εν φιλή μα λαμβάνομεν οποταν τελευτωμεν».
Ο Βιζωηνός: Σ’ αυτό το ύστερο φιλί παιδί μου ώρα σου καλή. Ο Πολέμης: Να σε φιλώ, να σε χαϊδεύω ωσάν λουλούδι ζωντανό. Ο Βαλαωρίτης: Φεύγει ανυπόμονη πετά η ψυχή στα κρύα χείλη μου στέκεται τώρα σκύψε και πιέστηκε μ’ ένα φιλί.
Δημοτικά: Που πάγεις κλέφτη του φιλιού και κομπότη τσ’ αγάπης. Τι μούδινες τα χείλη σου κι’ εγκλυκοφίλησά τα – Κόκκινο χείλη φίλησα κι’ έβαψε το δικό μου κι έπιασα το μαντήλι μου κι’ έβαψε το μαντήλι. Και στο ποτάμι το ‘πλυνα κι έβαψαν τα νερά του. Κι έβαψ’ η άκρη του γιαλού κι’ η μέση του πελάγου. Κατέβ’ ακτός να πιει νερό κι’ έβαψαν τα φτερά του. Κι έβαψ’ ο ήλιος ο λαμπρός και το φεγγάρι επνίγει.
Μην καταφύγετε σε εγκυκλοπαίδειες για παραπέρα αποσαφηνίσεις. Εκεί αλλοίμονο θα βρείτε τη ρητορεία πως φιλί είναι μια ενστικτώδης άβοη πράξη, μια προνομία που δόθηκε μόνο στον άνθρωπο.
Όμως ο λόγος εδώ μόνο για το ερωτικό φιλί, αυτό που συνιστά την μυσταγωγική εκδήλωση και έκφραση της γενετήσιας ηδονής. Οι άλλες εκδηλώσεις σεβασμού και αγάπης που πλαισιώνουν τον κοινωνικό βίο, όπως το φιλί της ζωής. Το νεκροφίλημα, το αγνό φίλημα των Χριστιανών, το φιλί της προδοσίας, το χειροφίλημα, το επιλεγόμενο και κοινωνικό φίλι που για την αναβάθμισή τους στις κοινωνικές αξίες, πήραν το προσωνύμιο φιλί πρέπει να καταταγούν στην έννοια τον όρον ασπασμός. Αυτό το ερωτικό φιλί ο ένας το βιώνει σαν χάδι των χειλιών σε άλλα χείλη, άλλος σαν αγγέλιασμα και άλλος σαν μαρμαρυγή της καρδιάς.
Την πρώτη και ενστικτώδη εμφάνιση του ερωτικού φιλιού τη συναντάμε στα βρέφη με τη μορφή του θηλασμού κι ας λείπουν εδώ τα άλλα χείλη.
Στη σεξουαλική σημασία του το φιλί εμφανίζεται κατά την εφηβική ηλικία καθώς τα χείλη που ανήκουν στις ερωτογόνες ζώνες είναι πιο προσιτά λόγω και της ξεχωριστής ανατομικής θέση τους.
Με το φιλί δεν ολοκληρώνεται βέβαια ο γενετήσιος κύκλος όμως κατά την λειτουργία του στρατολογούνται στο σύνολό τους οι αισθήσεις, η όσφρηση, η όραση, η αφή, ακόμη και η γεύση (φίλα με και μη σε μέλει το φιλί σου είναι μέλι). Όλως παραδόξως το ερωτικό φιλί δεν αποτελούσε πάντοτε στοιχείο του ερωτικού κύκλου. Οι Ομμάκοι ήρωες αιφνής δεν φαίνεται να το είχαν στις συνήθειές τους.
Από τους Ρωμαϊκούς χρόνους και εδώ το φιλί αποκτά τον καίριο ρόλο του. Υμνείται με τη λογοτεχνία, ιδίως δε με την ποίηση, εξωραΐζεται με τη ζωγραφική και τη γλυπτική και επιβλήθηκε σαν κορυφαία ερωτική στιγμή στον κινηματογράφο και το θέατρο. Μη γελαστείτε όμως υποθέτοντας πως το φιλί είναι μια ταραχή στο φιλοκάρδι ή άσκηση υπό το φεγγαρόφωτο. Είναι μάχη πολεμική, είναι μάχη στήθος με στήθος (και κατά κυριολεξία), είναι κότινος που κατακτάτε με δούρειους ή πολιορκητικούς κριούς, ποτέ όμως με το άνοστο χορατό, κι ας λέει ο άπραγος στιχοπλόκος. Το φιλί για νάχει νοστιμάδα θέλει αιφνιδιασμό, γρηγοράδα, αποκοτιά και πούναι εκείνο το κλεφτάτο. Και μη χάνεσαι. Το φιλί είναι τελετουργία δεν είναι τεχνική. Τι ρουφηχτό, τι δαγκωτό, τι πιπιλιστό, τι εχθρικό, τι μελένιο, τι βάρβαρο, όποιο κι αν είναι αυτό, ακουμπά στην ψυχή, αιχμαλωτίζει τη σκέψη. Γίνεται όνειρο, γίνεται παραμιλητό, γίνεται βάσανο. Το αναζητάς στο ψωμί, στον καφέ, στο νερό, στον αέρο, στο σφύριγμα, είναι το κρασί του μπεκρή που μέθυσε χωρίς να πιει. Πάνω απ’ όλα κι αν δεν έγινες όσο θάπρεπε σοφός, ποτέ να μην καταδεχτείς φιλί που σου παραχώρησαν ύστερα από ικεσίες, γονυκλισίες και αναστεναγμούς.
Κι αν κατά κοινή συγκυρία συμβεί οι παραινέσεις της Κυρίας Στάιλ να μην υιοθετηθούν, αλλ’ αντίθετα αστράψει το μάγουλο αφού επιστρατευτούν τα γυναικεία αμυντήρια και τότε μην παραπονεθείς το φιλί δεν σε γέλασε, άξιζε τον κόπο. Αυτά που έζησες δεν είναι λίγα.
Για όλα αυτά ίτε παίδες μια και το φιλί δεν λογοδοτεί πλέον στον περί παρθενία νόμο ούτε καταγράφονται ανθρωποθυσίες εστιάδων.
Ευτυχίος Δασκαλάκης – Σφουγκατάκης
