Η οικονομική κρίση, οι αυτοδιοικητικές εκλογές και η αναζήτηση νοήματος.
Όταν ξεσπάει ένας πόλεμος οι άνθρωποι λένε: «είναι ηλιθιότητα, δεν πρόκειται να κρατήσει αρκετά». Η λογική θα πρυτανεύσει, συνεχίζουν και σκέφτονται: «θα φανεί το όριο του παραλογισμού».
Όμως πόλεμοι συνεχίζουν να συμβαίνουν, διαρκούν κι η ηλιθιότητα επιμένει. Η ηλιθιότητα επιμένει πάντα. Σταδιακά, το παράλογο γίνεται λογικό και η πραγματικότητα της ηλιθιότητας εισέρχεται στο καθημερινό, το μετατρέπει σε εφιάλτη.
Αυτό θα γινόταν αντιληπτό αν οι πολίτες δε σκέφτονταν μόνο τον εαυτό τους. Αλλά, οι πόλεμοι είναι θεομηνίες, είναι παροδικά φαινόμενα, πέρα από την πραγματικότητα, ένα κακό όνειρο που θα περάσει.
Κι αφού γίνεται αποδεκτό το αλλόκοτο της φύσης μίας θεομηνίας, η σκέψη παραμένει εγκλωβισμένη σε ένα ατομικό επίπεδο, όπου το μόνο που μπορεί να κάνει κανείς είναι να αντέξει τη θεομηνία, τον πόλεμο – αυτό το εξαιρετικό γεγονός που όμως παραμένει αρκετά παροδικό, γεγονός που αντίκειται τους νόμους της λογικής και του ανθρώπινου όπως νομίζουν, φαινόμενο της φύσης, εκτός του ελέγχου τους και σίγουρα πέρα από τη φυσιολογική ροή της πραγματικότητας.
Το μόνο που μένει σε αυτό το άτομο είναι ν’ αντέξει αρκετά μέχρι την επιστροφή σε ένα φυσιολογικό. Και έτσι, ο πόνος του άλλου, η αδικία, η εξαθλίωση, ακόμα και ο θάνατος, γίνεται πάντα ένα ζήτημα πέρα από τη σφαίρα του, στοιχείο της θεομηνίας και όχι της πραγματικότητας: ξένο προς αυτόν. Αρκετά ξένο όσο και η κατάσταση που βιώνει η οποία είναι εκτός του φυσιολογικού.
Σκέφτεται τότε ο άνθρωπος. Δε θα συνέβαινε κάτι τέτοιο αν δεν υπήρχαν αυτές οι εξαιρετικές συνθήκες, όχι αν τα πράγματα ήταν φυσιολογικά. Η αδικία τότε γίνεται ένα εξαιρετικό γεγονός κι αυτή, ξένο ως προς τη δράση του υπό φυσιολογικές συνθήκες. Και αντί να δράσει περιμένει το τέλος της θεομηνίας. Το τέλος των εξαιρετικών γεγονότων. Η αλληλεγγύη ως προς τον συνάνθρωπο γίνεται ξένη, το αίσθημα δικαιοσύνης παραμερίζεται.
Για να επιβιώσει ένα φυσικό φαινόμενο πέρα από τις δυνάμεις του μαθαίνει και ζει μ’ ένα συλλογικό έλλειμμα δικαιοσύνης και επιζητά διαδικασίες που να του δίνουν την ψευδαίσθηση του φυσιολογικού.
Στην πορεία της επιβίωσης, σε μία κρίση που έγινε αποδεχτή ως φυσική, η κριτική δίχως διέξοδο έμοιαζε με πολυτέλεια και η ψυχραιμία όπως και η υποτυπώδης φύλαξη των καθιερωμένων ως αναγκαιότητα. Σιγά – σιγά, εκπαιδευόμαστε να ζητάμε όλο και λιγότερα.
Καθ’ όλη τη διάρκειά της περιμένει, ωσότου κάποια στιγμή, δίχως να το αντιληφθεί, δεν είναι πια ελεύθερος. Ένα ακόμα θύμα. Θύμα μίας οργής άγνωστης προέλευσης, φυσικής. Που στερείται νοήματος. Κι η αδικία που στερείται νοήματος, πλέον είναι φυσική, δεν είναι αδικία είναι κομμάτι της θεομηνίας.
Μια θεομηνία δεν έχει ενόχους. Έχει τρελαμένους και ψύχραιμους. Αυτή είναι η οπτική της.
Ο άνθρωπος που – μέσα στη θεομηνία – εγκαταλείπει τη σκέψη, για να επιλέξει την ατομική ψυχραιμία είναι ο άνθρωπος της σημερινής κρίσης και στην Ελλάδα. Άνθρωπος που έχει φτάσει στα όριά του και πρέπει να πάρει αποφάσεις. Πρέπει ν’ αρχίσει να σκέφτεται ξανά. Ή να παραμείνει ψύχραιμος με το φόβο να καταλήξει τρελαμένος. Είναι ο άνθρωπος που θα ψηφίσει στις εκλογές του Καλλικράτη. Που ακούει δίχως πίστη, τα λόγια πολιτικών για τους οποίους έχει χαθεί κάθε σεβασμός και εμπιστοσύνη.
Ο άνθρωπος που είναι αυτό που είναι επειδή ακριβώς είναι το πλάσμα που απαιτεί να έχει νόημα. Τώρα – σε λίγες μέρες και με την ψήφο του – πρέπει ν’ αποφασίσει: έχει νόημα πλέον η ψυχραιμία;
Γιάννης Αγγελάκης
