Στα πλαίσια της έκθεσης θεσμός «Αγροτικός Αύγουστος» – Στο ενετικό λιμάνι, Πλατεία Κατεχάκη — «Ριζίτικα» ονομάζονται τα κρητικά δημοτικά τραγούδια που γεννήθηκαν στους πρόποδες (ρίζες) των Λευκών Ορέων της Δυτικής Κρήτης (κατά κύριο λόγο στις ορεινές περιοχές των Χανίων). Είναι αφηγηματικά (όχι χορευτικά) τραγούδια που αποδίδονται από καλλίφωνους τραγουδιστές , κατά κανόνα χωρίς τη συνοδεία μουσικών οργάνων. Οι απαρχές τους χάνονται στα πρώιμα βυζαντινά χρόνια. Όμως πολλοί σύγχρονοι μελετητές υποστηρίζουν, ότι είναι συνέχεια των πολεμικών ασμάτων των Δωριέων ,που εγκαταστάθηκαν στις ορεινές περιοχές των Χανίων γύρω στα 1000 π. Χ.
Υπάρχουν δύο είδη ριζίτικων τραγουδιών: Αυτά πού τραγουδιούνται κατά τη διάρκεια ενός εορταστικού τραπεζιού (της Τάβλας) και αυτά που τραγουδιούνται κατά τη διάρκεια μιας πορείας (της Στράτας). Η θεματική τους συνήθως αναφέρεται στην πατρίδα, την παλικαριά, τον έρωτα , τη φιλία , τη φιλοξενία , την οικογένεια , την ξενιτιά , τον θάνατο κλπ. Πολλές φορές το θέμα αναπτύσσεται αλληγορικά. Τα ριζίτικα τραγούδια είναι ο καθρέφτης της ψυχής του Κρητικού το μέτρο της πνευματικότητας , το πιστοποιητικό της ανθρωπιάς , της ομοιογένειας και της ζωντάνιας των κατοίκων της περιοχής μας.
ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ ΟΙ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΧΑΝΙΩΝ:
- “ΑΚΡΙΤΕΣ” Παραδοσιακός Σύλλογος
- “ΑΡΟΔΑΜΟΣ” Πολιτιστικός Σύλλογος Τσικαλαριών
- “ΚΑΝΤΑΝΙΑ” Μορφωτικός Πολιτιστικός και Ψυχαγωγικός Σύλλογος Καντανιωτών.
- “ΚΡΗΤΙΚΕΣ ΜΑΔΑΡΕΣ” Ιστορικός Λαογραφικός και Καλλιτεχνικός Σύλλογος.
- “ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΡΙΖΙΤΩΝ ΚΙΣΑΜΟΥ”
- ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΕΛΙΝΟΥ (ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΑ)
- “ΨΗΛΑΦΙ” Πολιτιστικός Σύλλογος των Απανταχού Ανατολικοσελινιωτών
- Κρητικά τραγούδια θ’ αποδώσει το παραδοσιακό συγκρότημα του Φώτη Κατράκη
ΣΤΙΧΟΙ ΤΩΝ ΡΙΖΙΤΙΚΩΝ
Α΄ ΡΙΖΙΤΙΚΟ (της Στράτας)
Μιάν κόρη ρόδα μάζωνε κι αθούς εκορφολόγα,
να πλέξει τζόγια με τσ’ αθούς, στεφάνι με τα ρόδα.
Κι ο Γιάννης εκατέβαινεν από λαγού κυνήγι,
ζευγάρι ρόδα τση ζητά καί τέσσερα του δίδει…
Β΄ ΡΙΖΙΤΙΚΟ ( της Τάβλας)
Μάν’, έμπα στό περβόλι μας να ιδείς τά πωρικά μας,
να ιδείς το ρόδο πώς αθεί, το μήλο πώς μυρίζει,
να ιδείς τον κιτροβάσαρμο μιά λυγερήν τή σέρνει,
μια μαυρομάτα, μιά ξανθή.
Γ’ ΡΙΖΙΤΙΚΟ (της Τάβλας)
Ένα πουλί θαλασσινό κι ένα πουλί βουνίσιο,
τα δυό πουλιά μαλώσανε στου σταυραϊτού τόν τόπο.
Γυρίζει τό θαλασσινό και λέει του βουνίσιου:
«Μη με μαλώνεις, σταυραϊτέ, στόν εδικό σου τόπο
κι έλα κι εσύ στον τόπο μου».
