Οι περισσότεροι έχουμε μια λανθασμένη εικόνα για τη θέση της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα. Η μη αναφορά στο τί θέση ειχε τότε, μας κάνει να νομίζουμε οτι η γυναίκα ήταν κλεισμένη μέσα στο σπίτι χωρίς καμιά δημόσια εμφάνιση.
Η γυναίκα στην αρχαία Ελλάδα δε στερούνταν σε τίποτα από τις σημερινές. Πολλές διακρίθηκαν στις επιστήμες και θεωρούνται αρκετές απ’ αυτές ισάξιες των ανδρών συναδέλφων τους. Όπως στην ανώτερη Φιλοσοφική και Μαθηματική σχολή του Πυθαγόρα διέπρεψαν:
Η Θεανώ η Θουρία, η οποία δακρίθηκε σαν μαθηματικός, αστρονόμος, ενώ θεωρείται η διασημότερη γυναίκα κοσμολόγος της αρχαιότητος, γιατί ερμήνευσε την προέλευση του σύμπαντος, τον τρόπο δημιουργίας των αστέρων και των γαλαξιών καθώς και του δικού μας πλανητικού συστήματος. Σ’ αυτήν αποδίδεται η θεωρία της «Χρυσής Τομής» ή «χρυσής μετριότητας» ή « χρυσός λόγος». Επίσης το «θεώρημα των αριθμών», το «περί Αρετής», τον «Βιο Πυθαγόρου», μιας και ήταν γυναίκα του. Σπουδαία επίσης ήταν η Αγλαονίκη ή Αγανίκη, η οποία θεωρείται η αρχαιότερη γυναίκα αστρονόμος, με ικανότητες να «προβλέπει» τις εκλείψεις του Ηλίου και της Σελήνης με ακρίβεια ώρας, που σημαίνει γνώση μαθηματικών και αστρονομίας. Αν δεν κάνω λάθος είναι η μόνη αρχαία γυναίκα που προς τιμήν της η διεθνής αστρονομική εταιρία έδωσε το όνομά της σε κρατήρα (διαμ. 64 km) του Νοτίου ημισφαιρίου του Πλανήτη Αφροδίτη.
Η Θεόκλεια, η Ασκληπιγένεια, η Περικτιόνη, η Αρήτη της Κερήνειας, δίδασκε φιλοσοφία στη σχολή της Αττικής και ήταν συγγραφέας 40 βιβλίων.
Η Φιλτύς, η Μελίσσα κ.α, ενώ δασκάλα στο περί «Ηθικών αρχών» της σχολής ήταν η ιέρεια των δελφών, Θεμιστόκλεια. Στη σχολή του Επίκουρου ξεχώρισαν η Άνθεια, η Λεόντια, η Εράτια κ.α. Στην Ακαδημία Πλάτωνος αυτό το Πανδιδακτήριο (σήμερα Πανεπιστήμιο) που διήρκεσε κοντά 1000 χρόνια (το έκλεισε ο Ιουστινιανός για να «σώσει τον κόσμο από την ιερόσυλο τρέλα των Ελλήνων» ως είπε), διασώθηκαν τα ονόματα της Λασθένιας και της Αξιοθέας. Στις ιατρικές σχολές της Κνίδος, της Αλεξάνδρειας αλλά και στο Ασκληπιείο της Κω, διέπρεψαν η Αγνοδίκη, Δεινομάχη, Ερμιόνη, Ευτυχία, Φιλονίλα, Σάλπη, Υπατία, κόρη του αστρονόμου Θέωνα. Σπούδασε στην Νεοπλατωνική σχολή του Πλούταρχου και της κόρης του Ασκληπιγένειας, ενώ μαθήτευσε κοντά στον Ιεροκλή στην Αθήνα. Πήγε και στην Ιταλία. Αργότερα στην Αλεξάνδρεια, έγινε επικεφαλής της εκεί σχολής Πλατωνιστών και δίδαξε μαθηματικά και αστρονομία. Έγραψε πολλά βιβλία αλλά δεν σώζεται κανένα. Πιστεύεται ότι την εποχή εκείνη η Υπατία ήταν η καλύτερη μαθηματικός του κόσμου. Δολοφονήθηκε από τους χριστιανούς σκίζοντας τις σάρκες της με κοφτερά κοχύλια μέχρι που ξεψύχησε. Μετά διαμέλισαν το σώμα της και το περιέφεραν στους δρόμους κάνοντας πράξεις τα λόγια του Ιησού Χριστού «αγαπάτε αλλήλους».
Η συνεργάτιδα του μεγάλου ιατρού Γαληνού, Ολυμπιάς, η Κλεοπάτρα, η τελευταία Ελληνίδα Φαραώ της Αιγύπτου η οποία έγραψε και βιβλίο περί φαρμάκων και άλλες.
Για να καταλάβουμε το πόσο απλό και πόσο ελεύθερη ήταν στη γνώση η γυναίκα στην αρχαιότητα, θα αναφέρω οτι στην νεότερη Ελλάδα η πρώτη γυναίκα που τόλμησε να σπουδάσει το 1896 μ.Χ ήταν η Αγγελική Παναγιωτάκη.
Στην Αρχαία Ελλάδα έχουμε και τις γυναικείες εορτές, όπως τα Ανθεοφόρια, Γυναικοθύνθια, Εκδύσια, Ενδυμάτια, Ηρώα, Ηραία. Έχουμε τους Ολυμπιακούς Αγώνες γυναικών, τα Θυίεια, Μύσια, Τιτθηνίδια, Καρυάτεια. Στα Καρυάτεια (σημερινή Αράχωβα) όμορφες γυναίκες έδειχναν τα κάλλη τους σε άνδρες σαν τα σημερινά καλλιστεία, αλλά πάραυτα εκείνες επέλεγαν το σύζυγό τους. Επίσης καλλιστεία γυναικών γινόταν στη Λέσβο προς τιμήν της Θεάς Ήρας, τη Τένεδο, Έφεσο και σε άλλες πόλεις.
Αν παρατηρήσουμε τα αγάλματα όπως οι Καρυάτιδες της Ακρόπολης των Αθηνών αλλά και σε άλλα, θα δούμε υπέροχα χτενίσματα και υπέροχες ενδυμασίες που δεν στερούν σε τίποτα από την εποχή μας.
Είναι γνωστό επίσης οτι καλώπιζαν το πρόσωπο τους, με, όπως το λέμε σήμερα, «Μακιγιάζ». Έβαζαν μια πούδρα, την ψιμμυθίστρια κοκκίνου χρώματος που προσέδιδε μια ροδόχρωμη εμφάνιση. Για τα βλέφαρα υπήρχε το καλλιβρέφαρον ειδικό παρασκεύασμα. Χρησιμοπούσαν επίσης αρωματικά έλαια, αρώματα κ.α.
Η γυναίκα λοιπόν είχε θέση στην αρχαία Ελλάδα, μέσα στην κοινωνία, πράγμα που δεν συνέβη στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, δυτική και ανατολική. Ούτε στην Γαλλική επανάσταση. Στη Γαλλία δε, το 950μ.Χ, η βουλή συνεδρίαζε επί έξι μήνες για να αποφασίσει αν η γυναίκα είναι άνθρωπως ή ζώο. Λυπάμαι που το αναφέρω, αλλά η ιστορία δεν πρέπει να αποκρύπτεται. Αν πάμε δε στο σήμερα, που η γυναίκα έχει βρει επάξια τη θέση της στη δυτική κοινωνία, σε κράτη που επικρατεί το Ισλάμ, δεν έχει καμιά αξία.
Αξίζει ν’ αναφέρω εδώ, οτι στη Νεότερη Ελλάδα για πρώτη φορά εκλέχτηκαν για την ελληνική βουλή το1952, βουλευτίνες, η Ελένη Σκούρα και η Βιργινία Ζάννα στις εκογές της 18-1-1953. Ενώ οι Ελληνίδες για πρώτη φορά ψήφισαν στις 19-2-1956.
Πολύ συχνά ακούμε ορισμένους νεοέλληνες να καταφέρονται απαξιωτικά κατά των αρχαίων Ελλήνων αποκαλώντας ειδωλολάτρες τους ιδεολάτρες. Αυτό μόνο αηδία φέρνει σε όποιον έχει διαβάσει στο ελάχιστο τα σοφά αρχαιοελληνικά κείμενα. Καταφέρονται στο λαό που είναι ο μόνος από την εποχή του Ομήρου που εξύψωσε τη γυναίκα. Αυτή τη μάνα που γέννησε σοφούς, ήρωες, καλλιτέχνες, θεατρίνους, επιστήμονες κάθε ειδικότητας. Αυτή, που τους έμαθε το τρόπο σκέψης, μαζί με τα πρώτα βήματά τους στη ζωή.
Μιχαήλ Γ.Κελαϊδής
